چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ قراره خیلی متفاوت باشه، اینو می‌دونی که؟

ما همیشه این جمله رو میگیم. کدوم جمله؟ همین دیگه، اینکه امسال دیگه قراره همه چی خیلی متفاوت باشه و با سالای دیگه فرق داشته باشه. حالا چقدر برای اینکه متفاوت باشیم تلاش می‌کنیم؟ تقریبا هیچی. یعنی به خودمون میایم می‌بینیم بازم مثل سالای قبل خیلی بی‌بخار نشستیم تو خونه و با این بهونه که همه جا ریخته به هم و ممکنه آسیب ببینیم، اون حرکت ساکن خودمون رو توجیه می‌کنیم. ولی واقعا بیاید چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ رو واقعا متفاوت برگزار کنیم. البته اینو می‌دونم که گرونی بیداد کرده و اصلا دل‌خوش خیلی سخت پیدا میشه، ولی مگه آدمی به امید زنده نیست؟ پس بیاید امید داشته باشیم و زندگی رو برای اطرافیانمون خصوصا بچه‌ها، تلخ نکنیم.

توی این متن از مجله گردشگری سفربازی می‌خوام براتون از چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ بنویسم. اول اینکه کلا توی ایران از قدیم تا امروز چطور این مراسم برگزار میشده و اینکه اگه قراره امسال هم مراسم دلنشینی داشته باشیم خوبه که به کجاها سفر کنیم و با آداب‌ و رسوم کدوم شهرها آشنا بشیم. اگه شما هم دوست دارید این چهارشنبه‌سوری رو جور دیگه‌ای بگذرونید، حتما تا انتهای این متن با من باشید. راستی اینم بگم که، اگه تو شهر و دیار شما این مراسم  وبه شکل متفاوتی برگزار می‌کنن خیلی خوشحال میشیم که برامون بنویسید. مطمئن باشید متن بعدی میشه معرفی خاک و دیار شما، که سعی می‌کنم به بهترین شکل و با زیباترین جملات بنویسمش. مهمون که دوست دارید، نه؟

چهارشنبه سوری در اصفهان

 غروب آخرین سه‌شنبه‌ی ماه اسفند، یعنی برای مراسم خودتو آماده کن

چهارشنبه‌سوری، یکی از جشن‌های ایرانیه که از غروب آخرین سه‌شنبه‌ی ماه اسفند، تا پس از نیمه‌شب تا آخرین چهارشنبه‌ی سال، برگزار می‌شه و برافروختن و پریدن از روی آتیش مشخصه‌ی اصلی اونه. این جشن، نخستین جشن از مجموعه‌ی جشن‌ها و مناسبت‌های نوروزیه که با برافروختن آتش و برخی رفتارهای نمادین دیگه، به‌صورت جمعی در فضای باز برگزار می‌شه. این جشن از جشن‌های بسیار مهم ایرانه که هر سال این آیین برگزار می‌شه. چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ هم قراره همینقدر با آداب برگزار بشه.

چهارشنبه سوری در همدان

چهارشنبه‌سوری بازمانده و شکل تحول‌یافته‌ای از جشن سده است؟

به‌گفته‌ی ابراهیم پورداوود چهارشنبه‌سوری ریشه در گاهنبارِ هَمَسْپَتْمَدَم زرتشتیان و نیز جشن نزول فروهرها داره که شش روز پیش از فرارسیدن نوروز برگزار می‌شد. احتمال دیگه اینه که چهارشنبه‌سوری بازمانده و شکل تحول‌یافته‌ای از جشن سده باشه، که احتمال بعیدیه. در قدیمی‌ترین اشاره به شب سوری در قرن چهارم در تاریخ بخارا اشاره‌ای به روز چهارشنبه نیست ولی از لفظ عادت قدیم استفاده شده‌ که نشون‌دهنده‌ی پیشینه‌ی این جشنه. یه جمله براتون نوشتم در ادامه که ببینید چطور از این واژه استفاده شده.

«و چون امیر منصور بن نوح به مُلک بنشست، اندر ماه شوال سال سیصد و پنجاه، به جوی مولیان، فرمود تا آن سرای را دیگر بار عمارت کردند و هر چه هلاک و ضایع شده بود بهتر از آن به حاصل کردند. آنگاه امیر به سرای بنشست و هنوز سال تمام نشده بود که چون شبِ سوری چنان‌که عادت قدیم است، آتشی عظیم افروختند. پاره‌ای از آن بجست و سقف سرای درگرفت و دیگر باره جمله سرای بسوخت».

هیچوقت فکرش رو می‌کردی که توی چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ ببینی این آئین چقدر قدیمیه و قرن‌ها آدما داشتن اونو برگزار می‌کردن.

چهارشنبه سوری اهواز و رسم پرش از آتش

پریدن از آتش، یادمان عبور سیاوش از آتشه

این فرض که روشن کردن آتیش در این روز، بازمانده‌ی سنت اعلان سال نو با آتش‌افروزی بر چشت‌بوم‌هاست و پریدن از آتیش، یادمان عبور سیاوش از آتیشه، مطرح شده. از سوی دیگه، چون در بعضی منابع از نحوست روز چهارشنبه سخن گفته شده، ممکنه ابداع چهارشنبه‌سوری یا تحول اون به صورت فعلی، در قرون اولیه‌ی اسلامی رخ داده باشه. همچنین گفته شده که چهارشنبه‌سوری به مناسبت بزرگداشت یاد قیام مختار ثقفی به خون‌خواهی حسین بن علی در ۶۶ هجری در کوفه بوده‌ که در روز چهارشنبه‌ای آغاز شده و برای اعلان این قیام، یاران مختار روی پشت‌بوم‌های خونه‌های خودشون آتیش روشن کردن. برخی مردم هم عقیده دارن که برافروختن آتیش به‌نشانه‌ی پیروزی مختار بر قاتلان حسین بن علیه، اما این پیشینه توسط شواهد تاریخی تأیید نمی‌شه. همچنین گزارش شده‌ که ابومسلم خراسانی برای آغاز قیامش در خراسان، به پیروانش دستور داده‌ تا بر پشت بوم‌هاشون آتیش روشن کنن. به‌گفته‌ی ابوریحان بیرونی، هرمزد یکم، شاهنشاه ساسانی، دستور داده‌ توی نوروز، مکان‌های مهم رو با آتیش پاکیزه کنن، چون معتقد بود که عناصر ناسالم در هوا وجود دارن.

به هر حال چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ هم قراره این آتیش روشن بشه. اینکه آدم مذهبی هستیم یا غیرمذهبی، هیچ فرقی نمی‌کنه. می‌تونیم هرکدوم از فرضیات بالا رو در نظر بگیریم و این مراسم رو به باشکوه‌ترین شکل ممکن اجراش کنیم.

شهرکرد و آئین های چهارشنه سوری

شاید هم آتیش درست کردن که گندزدایی کنن

ریشه‌ای غیرآیینی برای چهارشنبه‌سوری هم قابل بررسیه. برافروختن آتیش که کاربردهای بهداشتی و خاصیت گندزدایی داشته، احتمالاً جزوی از برنامه‌های نظافت عمومی پیش از آغاز سال جدید بوده، به‌ویژه اینکه دور انداختن و شکستن کوزه‌های قدیمی و مصرف شده در طول سال هم از رسوم رایج در چهارشنبه‌سوری بوده. با وجود مشابهت‌های آداب‌ورسوم رایج در چهارشنبه‌سوری و جشنی به نام آخری چهارشنبه که در آخرین چهارشنبه‌ی ماه صفر از تقویم قمری به‌ویژه در هند و پاکستان برگزار می‌شه، بعیده ‌که این جشن چنان‌که پنداشته شده‌، دگردیسیِ چهارشنبه‌سوری در نتیجه‌ی فشار و سخت‌گیری علمای متشرع بوده باشه، چون دست‌کم می‌دونیم که در روزگار اقتدار کامل علما و فقهای شیعه در عصر صفوی هم این جشن به‌طور آشکار و عمومی برگزار می‌شده‌ و از این‌رو به نظر نمی‌رسه که این رسم هیچ‌گاه عملاً ممنوع شده باشه.

می‌بینید، حتی کسایی که اعتقاد به رعایت بهداشت دارن هم می‌تونن چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ رو به شکلی که دوست دارن و با ذهنیتی که بهش علاقه دارن، برگزار کنن.

چهارشنبه سوری در سنندج

چهارشنبه‌سوری در آئین زرتشتی با گرم شدن زمین برگزار میشد

این جشن در نزد ایرانیان قبل از اسلام در روز خاصی برگزار نمیشد و معمولاً در اواخر زمستون در حالی که زمین در حال گرم شدن بود انجام می‌شد، ولی پس از اسلام و حمله اعراب این جشن به آخرین چهارشنبه سال موکول می‌شد؛ چون چهارشنبه در نزد اعراب روزی نحس و شوم بود. از اونجا که عرب‌ها از نزدیکترین اقوام پیش از اسلام نزد ایرانی‌ها بودن و حداقل هزار سال بخشی از ایران باستان بودن، بسیاری از آداب و رسوم و عقاید شبیه به هم داشتن و پیش از اسلام بسیاری از قبایل عربی چون بنی‌تمیم و بخش بزرگی از بنی‌وایل و طی و قضاعه و ایاد و انمار زرتشتی بودن و نام‌های ایرانی مثل دختنوس که هم‌معنی دخترنوش، زراره، بسطام که هم‌معنی ویستهم بسوس وسوار بین عرب‌های پیش از اسلام به فراوانی دیده میشه. جشن‌ها و آیین‌های ایرانی به همه ایرانیان تعلق داشته‌ و داره. بسیاری از اونا به دوران پیش از مهاجرت آریاییان به این سرزمین برمی‌گرده و خیلی از اونا هرگز زرتشتی نبودن، مثل چهارشنبه‌سوری.

البته برخی از مخالفین دیدگاه فوق این شبهه رو مطرح می‌کنن که اگه چنانچه چهارشنبه‌سوری رو جشنی کهن و متعلق به دوران پیش از اسلام بدونیم، با دو مشکل مواجه میشیم، اول اینکه ایرانیان قبل از اسلام، هفته نداشتن و هریک از روزهای ماه رو به نامی می‌خوندن، دیگر اینکه بی‌احترامی به آتش و پریدن از روی اون با سنت زرتشتیان سازگار نیست. البته در این باره چنین توضیحی هم منطقیه که در همون نام روزها، نام روزهای یکم، هشتم، پانزدهم و بیست‌وسوم هر ماه نام خداونده، اورمزد و دی. پس اینکه صورت نخستین هفته در اون زمان وجود داشته و روزهای دست کشیدن از کار بوده، قابل توجهه. جدا از اون که هفته در شکل الانی‌اش و به‌ویژه فراگیری‌اش در جهان شکلی مانوی داره که اون هم براومده از فرهنگ ایرانیان به‌شمار می‌ره. علاوه بر اینا، از اون‌جا که هنوز هم شکل آغازین چهارشنبه‌سوری در قالب آتش برپا کردن بر پشت‌بوم‌ها در جاهایی از ایران، از جمله در خراسان جنوبی، بازمونده. این که این جشن ریشه‌ای ایران باستانی داره تقریباً مورد توافق همه‌ی پژوهشگرانه، اما قطعاً طی رویدادهایی در دوره‌ی میانه / اسلامی، احتمالاً قیام‌هایی چون ابومسلم، دگرگون شده.

مصدومیت در چهارشنبه سوری

قبلا هم مردم این شکلی تو چهارشنبه‌سوری سر همدیگه رو می‌ترکوندن؟

نه واقعا این شکلی نبوده. آداب و آیین ویژه‌ای در آخرین چهارشنبه سال برگزار می‌شده و خانواده رو دور هم جمع می‌کرده. بین این آداب‌ورسوم، بعضی کارها در بیشتر نقاط ایران عمومیت داشت و معمولا همه انجام می‌دادن و بعضی کارها هم با توجه به فرهنگ مردم اون منطقه و داستان‌ها و روایاتی که از پس این شب وجود داشت، رسومی مخصوص به خودشون رو داشتن. می‌خوام اطلاعاتی رو بهتون بدم که دیگه چهارشنب‌سوری ۱۴۰۱ رو با این آئین پیش برید.

فراری دادن اهریمن با روشن کردن آتیش

یکی از رایج‌ترین مراسم چهارشنبه‌سوری که در اکثر شهرها و روستاها برگزار می‌شه، بوته‌‌افروزی یا همون آتیش روشن کردنه. توی این مراسم خانواده‌ها و دوستان دور هم جمع می‌شن و یک یا چند بوته در حیاط یا پشت‌بوم خونه‌ی خودشون آتیش می‌زنن. بعدش به‌صورت تک نفره یا دو نفره از روی آتیش می‌پرن و شعر زردی من از تو، سرخی تو از من رو می‌خونن. این جمله معنا و مفهوم جالبی داره. مردم با پریدن از روی آتیش زردی ناشی از رنج و بیماری سال قبل رو به آتیش می‌سپارن و سرخی شادی و سلامتی رو از اون هدیه می‌گیرن. جالبه بدونید در بعضی منابع، پریدن از روی آتیش که تقریبا همه جای ایران متداوله رو به داستان اساطیری سیاوش تعبیر می‌کنن که از آتیش گذر می‌کنه و به خاطر پاک بودنش، سالم می‌مونه.

این آئین روشن کردن آتیش پریدن از روش تو همه‌ی شهرهای ایران مقبولیت داره و همه اجراش می‌کنن. پس چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ جایی باش که بتونی آتیش روشن کنی و این مراسم رو اجرا کنی حتما.

مراسم قاشق زنی در شیراز

حاصل نهایی قاشق‌زنی، پخت و توزیع آش ابودردا بوده‌

قاشق‌زنی از رسوم ایرانیه که در شب چهارشنبه‌سوری برپا می‌شده. حاصل نهایی قاشق‌زنی، پخت و توزیع آش ابودردا بوده‌. قاشق‌زنی رسمی عمومیه. زنان و مردان چادری بر سر انداخته و گاه نقابی بر چهره می‌زدن تا ناشناس بمونن. اون‌وقت با قاشق بر کاسه یا قابلمه یا بر در خونه می‌کوبیدن و اهل خونه رو از اومدن خودشون آگاه می‌کردن. اهل خونه کاسه خالی رو گرفته و مشتی آذوقه خشک از قبیل بنشن در اون ریخته و برمی‌گشتن. گاهی بجای آذوقه پول نقد به قاشق زن پرداخت می‌شده. مهمترین شرط در قاشق زدن ناشناس موندن قاشق‌زن بوده‌؛ پس نه قاشق‌زن و نه صاحب منزل، در هنگام مواجهه حرف نمی‌زدن.

آیین قاشق‌زنی احتمالاً نشات گرفته از این عقیده است که ارواح نیک درگذشتگان در رستاخیزی به شکل افرادی که صورتشون پوشیده شده به خونه بازماندگان سر می‌زنن و زندگان برای یادبود و برکت به اونا هدیه‌ای می‌دن. در زند اوستا اومده که پنج روز آخر سال تا روز پنجم فروردین اورمزد دوزخ رو خالی می‌کنه و ارواح رها می‌شن. قاشق زنی استفاده‌ی ارواح از زبان بدنی به جای زبان گفتاریه.

رسم شال‌اندازی که ادامه همین رسم قاشق‌زنیه هنوز در بعضی روستاهای آذربایجان شرقی رایجه و به آن شال‌سالاما گفته می‌شه. توی این رسم پسران جوان و نوجوان شالی برداشته و از سوراخ بالای بوم که محل خارج شدن دود تنور و تهویه‌اس و به اون در زبان ترکی «باجا» می‌گن، شال خود شون رو پایین می‌ندازن. صاحب‌خونه هم مقداری آجیل و شیرینی در گوشه شال می‌بنده تا پسر اون رو بالا بکشه. اگه پسر خواهان دختر خانواده باشه، شال رو بالا نمی‌کشه. اگه خانواده دختر راضی باشن، نشونه‌ای به شال می‌بندن.

برای اینکه این سم رو از نزدیک ببینید حتما به روستاهای آذربایجان شرقی سفر کنید. اونجا می‌تونید واقعا چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ رو به روش متفاوتی اجرا کنید و ببینید.

یکی دیگر از رسم های چهارشنبه سوری، فال گوش ایستادن

فال‌گوش ایستادن برای اینکه ببینی بقیه چی میگن

برای این کار، شخصی در سر کوچه یا خیابون یا محل گذر وامیسته و کلید رو زیر پاش پنهان می‌کنه و همزمان نیتی رو در دل ثبت می‌کنه و گوش‌هاش رو تیز می‌کنه و گوش به زنگ می‌مونه. اولین کلماتی که از رهگذران می‌شنوه با نیت خودش مطابقت می‌ده و پاسخ خودش رو به این روش می‌گیره. معمولا مردم آرزو می‌کنن که سال جدید رو با سعادت و به روزی سپری کنن یا هر نیتی که در راستای عقاید فرد موردنظرشون هست رو از دل خودشون می‌گذرونن.

البته بعضیا هم میگن که این مراسم جور دیگه‌ای برگزار میشه اسمش رو گذاشتن فال‌گوش‌نشینی. شاید تا به‌حال نام فال‌گوش‌نشینی در چهارشنبه‌سوری به گوش‌تون نخورده باشه. توی این مراسم دختران جوان و زنان بعد از نیت کردن به کوچه و خیابون میرن و به صحبت‌های رهگذران گوش میدن. اگه حرف‌های خوب و خوشحال‌کننده‌ای از مردم بشنون، به این معناست که به مراد دل خودشون می‌رسن. اما اگه حرف‌هایی که از رهگذران می‌شنون، تلخ و غم‌انگیز باشه، از رسیدن به آرزوهای خودشون ناامید می‌شن.

به نظرم واسه دیدن این آئین حتما شهر شیراز رو انتخاب کنید چون می‌دونم که توی یه سری از محله هنوز این کار رو انجام میدن و کلی بهش به چشم یه سرگرمی نگاه می‌کنن.

بلاها و قضاهای بد رو در کوزه متراکم میشه و با شکستن کوزه، اون بلاها دفع میشه

مراسم کوزه شکستن یکی از مراسم وابسته به چهارشنبه‌سوریه. ایرانیان در شب چهارشنبه‌سوری کوزه‌های کهنه رو بالای بوم خونه می‌برن، پایین پرتشون می‌کنن، اون رو می‌شکنن و کوزه‌ی نویی رو جایگزین اون می‌کنن. اونا عقیده دارن که بلاها و قضاهای بد رو توی کوزه متراکم کردن و با شکستن کوزه، اون بلاها دفع می‌شن. این سنت احتمالاً بر یه اصل بهداشتی هم متکی بوده‌، چون ایرانیای قدیم بر این باور بودن که ظروف سفالین رو بیش از یک سال توی خونه نباید نگه داشت و چون سال به پایان خودش نزدیک می‌شد و شب سوری می‌رسید، ظروف سفالین رو که توی خونه داشتن، می‌شکستن. دلیل این کار اینه که ظروف سفالین چون لعاب ندارن، بزودی چرکین و آلوده می‌شن و چون قابل شستن و پاک کردن نیستن تنها چاره برای دفع زیان اون، شکستنشه. از سوی دیگه، تقاضا برای خرید کوزه‌های تازه بالا می‌رفت و در اون صورت باعث رونق کار استادکاران کوزه‌گر خونه می‌شد و از کسادی بازار و بیکاری اونا جلوگیری می‌شد.

توی بیش‌تر شهرهای ایران بعد از پریدن از روی آتشش، کوزه‌ها رو می‌شکستن؛ این آیین احتمالاً ریشه در این عقیده داره که شکستن کوزه باعث انتقال بدیمنی اهالی خونه به درون کوزه‌ها می‌شه و شکستن اونا باعث از بین رفتن بدیمنی می‌شه. تفاوت‌های جزئی در نوع شکستن کوزه در مناطق مختلف وجود داره. توی تهران یک یا چند سکه درون کوزه‌ی جدید گذاشته می‌شه و بعدش از پشت‌بوم به درون کوچه‌ی پایین پرتاب می‌شه. تا اوایل دوره‌ی پهلوی، بسیاری از تهرانی‌ها تمایل داشتن که به نقاره‌خونه برن و همراه با نواختن نقاره در ساعتی مشخص، کوزه‌هاشون رو به زمین پرتاب کنن.

توی خراسان، پیش از شکستن کوزه، مقداری زغال، نمک و سکه در اون گذاشته می‌شه و بعدش هر عضو خانواده با گردوندن کوزه به دور سر خودشون، هرگونه بدیمنی و حادثه‌ی بد رو به کوزه منتقل کرده و در نهایت اون رو از پشت‌بام به کوچه می‌ندازن. در شرق و جنوب‌شرق ایران، معمولاً به‌جای کوزه‌های نو، کوزه‌های بدون استفاده رو انتخاب می‌کنن.

توی اراک و آشتیان دانه‌های جو توی کوزه گذاشته می‌شه.

اگه مریض دارید، تو چهارشنبه‌سوری آش ابودردا درست کنید

خانواده‌هایی که مریض دارن، برای درمان بیمارشون در شب چهارشنبه‌سوری، آش ابودردا یا آش بیمار می‌پزن و مقداری از اون رو به بیمارشون می‌دن، بقیه‌اش هم بین خودشون و فقرا تقسیم می‌شه. مردم در گذشته معتقد بودن که با این کار، بیمارشون درمان می‌شه و بیماری از او دور می‌شه. می‌گن «آش بیمار» یا «آش امام زین‌العابدین» رو با مواد و بنشن یا پولی که از قاشق‌زنی به دست میاد، پخته میشه.

به نظر می‌رسه این آش رو بشه همه‌جای ایران پیدا کرد. چون به هر حال یکی از آئین قدیمی این کشور بوده و مردم بهش پایبند هستن. حالا به نظرتون چقدر شانس دارید که چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ آش ابودردا بخورید؟

شاهنامه

شاهنامه‌خوانی آهنگ و آواز مخصوصی داره که چهارشنبه‌سوری رو آهنگین می‌کنه

شاهنامه‌خوانی عبارت از خوندن اشعار شاهنامه‌ی فردوسی به آواز مخصوص. شاهنامه‌خوانی در دو مجلس مختلف اجرا می‌شده‌، یکی مجالس خوانین و اشراف و دیگری در قهوه‌خانه‌ها. شاهنامه‌خوانی در مجالس خوانین به صورت نشسته و در قهوه‌خانه‌ها به صورت ایستاده اجرا می‌شده‌. این کار در طول تاریخ تبدیل به یه سنت متداوم شده که در گذشته دارای نقش‌های مهم اجتماعی، اخلاقی، تربیتی، مذهبی، ملی، فرهنگی، ادبی، هنری و سرگرمی بوده. از اونجایی که موضوع اصلی داستان‌های شاهنامه، حماسه‌ی پیروزی نیکی بر بدی و استیلای نیروی خیر بر نیروی شره، روایت این داستان‌ها خصلت‌های پاکدامنی، سلحشوری و پهلوانی رو تقویت کرده و همچون پند پیران الگویی اخلاقی بشمار می‌اومده. خوندن شاهنامه به ویژه در بین ایلات و عشایر باعث پیدایش روحیه‌ی جوانمردی و عیاری می‌شده که این خودش نقش مهمی در ایجاد وحدت و برادری در بین ایل و پاسداری از یک‌سو از ارزش‌های قومی خودشون و از سوی دیگه از ارزش‌های ملی ایران داشته. عشایر با شاهنامه‌خوانی، نسل به نسل و سینه به سینه ارزش‌های موجود در این اثر رو اکرام کردن. این امر باعث شده که این اثر زبان فارسی بخشی از هویت عشایر ایران باشه و به عنوان مثال، فرهنگ و نام‌های موجود در اون، در نقاط مختلف ایران، استفاده شده.

توی شب چهارشنبه‌سوری این رسم رو بین ایلات و عشایر زیاد می‌بینید. کسانی که دور هم جمع میشن و کسی رو که بهتر از همه شعر می‌خونه انتخاب می‌کنن تا براشون شاهنامه بخونه. من فکر می‌کنم برای این کار اگه به شهرهای ترک‌نشین سفر کنید شانس شنیدن شاهنامه اونم در چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ رو دارید.

ایجاد تفاوت ها در قدیم ایام و حال

چهارشنبه‌سوری مدرن خطرناک و البته دور از گذشتگان

آیین‌های قدیمی و باستانی چهارشنبه‌سوری شاید یه جاهایی برگزار بشه، اما مثل گذشته در همه‌ی نقاط کشورمون اجرا نمی‌شه. امروزه مراسم جدید جایگزین سنت‌های قدیمی شدن. در حقیقت می‌شه گفت جشن چهارشنبه‌سوری در دنیای مدرن رنگ دیگه‌ای به خودش گرفته و استفاده از مواد آتش‌زا، ترقه‌ها و فشفشه‌ها جایگزین رسوم قدیمی شدن.

با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال به هرگوشه از شهر که چشم می‌ندازید، چراغ‌ها و جرقه‌های آتیش رو می‌بینید که علاوه‌بر ایجاد ترس و وحشت خسارات جانی و مالی زیادی هم به‌جا می‌ذارن. در ادامه می‌خوام به نکات ایمنی اشاره کنم که باید در شب چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ رعایت کنید.

حفظ ایمنی

چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ رو ایمن برگزار کنید

استفاده از مواد آتش‌بازی هیچوقت به طور کامل ایمن نیست، حتی در صورتی که کاملاً مراقبت کنیم. حوادث نه تنها ممکنه برای کسانی که از اون استفاده می‌کنن به وجود بیاد، بلکه برای کسانی که این مواد رو درست می‌کنن هم ممکنه اتفاق بیفته. برای اینکه این خسارت‌ها کمتر بشه یا به حداقل برسه، چند تا نکته در ادامه میگم و امیدوارم که چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ رو به خوبی و با شادی برگزار کنید.

یکی از نکات ایمنی در چهارشنبه سوری اینه که، اگه به هر دلیلی می‌خواید در چنین مراسمی شرکت کنید، باید حتماً در نزدیکی جایی این کار رو انجام بدید، که به آب فراوان دسترسی داشته باشید. حداقل یه سطل آب در مکانی نزدیک به ‌جایی که آتش ‌بازی رو تماشا می‌‌کنید، قرار بدید تا از بروز حوادث احتمالی در زمینه آتش‌سوزی و یا افزایش حریق جلوگیری بشه.

هرگز و به ‌هیچ‌ عنوان این لوازم رو به سمت کسی پرتاب نکنید. حتی اون دسته از موادی که به ‌ظاهر چندان مشتعل نشده و فقط صدای بلندی دارن هم، می ‌تونن به ‌شدت خطرناک و آسیب‌‌زننده باشن.

به ‌هیچ ‌عنوان این مواد رو در مکان‌های گرم و بدون گردش هوا مثل زیرزمین‌ها نگهداری نکنید. همچنین هر چقدر هم که حجم موادی که دارید کم باشه، باید اونا رو به ‌دور از موادی نگه ‌دارید که به ‌سرعت آتش می‌گیرن، موادی مثل کاغذ و چوب که قابلیت اشتعال بالایی دارن، می‌تونن بزرگترین تهدید برای فعال شدن اونا باشن.

به ‌هیچ ‌عنوان در چنین روزی با بچه‌‌های کوچیک بیرون از خونه نرید. کودکان به‌ ویژه خردسالان نوپا هیچ ‌دانشی در مورد خطرآفرین بودن مواد محترقه ندارن و به دلیل جذابیتی که صدا و نور اونا ایجاد می‌کنه، ممکنه در لحظاتی که حواستون به اونا نیست، به محدوده‌ی خطر نزدیک بشن و دچار آسیب‌دیدگی‌های جدی بشن که ممکنه در مواردی جبران‌ناپذیر باشه.

قبل از اینکه مواد باقی‌مونده از این لوازم رو درون سطل آشغال بندازید، حتما به ‌اندازه‌ی کافی روی اون آب بریزد تا از مرطوب و یا حتی خیس شدن کامل اونا مطمئن بشید. همچنین برای انهدام مواد آتش‌زای عمل ‌نکرده، باید اول اونا رو چند دقیقه به طول کامل در سطل آب خیس کنید و بعد در سطل آشغال بریزد. به ‌این‌ ترتیب می‌تونید مطمئن باشید که باقی‌‌مونده‌ی اونا تحت هیچ شرایطی عمل نخواهد کرد و گوگرد و یا موارد قابل اشتعال اون، غیرفعال شدن.

اگه خودتون یا یکی از عزیزان یا اطرافیانتان در این مراسم دچار آسیب‌های چشمی یا پوستی شد، تا جایی که می‌تونید سریع عمل کرده و او رو به نزدیک‌ترین پزشک برسونید. ضمناً به‌ هیچ‌ عنوان به اونا اجازه ندید محل سوختگی رو با دست بمالن یا چیزی روی اون قرار بدن. به دلیل این که این کار باعث ایجاد عفونت‌های پوستی می‌‌شه.

اگر فردی در نزدیکی شما دچار سوختگی شد، باید تا رسیدن نیروهای امداد لباس‌‌هاش رو از تنش خارج کنید و محل سوختگی رو با آب فراوون شستشو داده و خنک نگه دارید. به یاد داشته باشید که هرگز و تحت هیچ شرایطی از یخ برای خنک کردن موضع سوخته استفاده نکنید.

اگه در نزدیکی شما چشم کسی دچار آسیب شد، همونطور که توی قسمت قبلی هم به اون اشاره کردیم، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید، اما قبل از اون روی چشم فرد رو با یه فنجون بپوشونید تا دچار عفونت و آسیب بیشتر نشه.

شما با رعایت کردن همین چند مورد می‌تونید میزان آسیب‌ها رو خیلی کاهش بدید.

به طور کلی

چهارشنبه‌سوری به نظر من زیادی مدرنیزه شده و ما از آئین قدیم زیادی فاصله گرفتیم. شاید چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱ یه فرصت باشه برای اینکه بتونیم دوباره به گذشته برگردیم و اونو بی‌خطر اجراش کنیم.