جهانی به وسعت اقیانوسها، ۱۸ خرداد روز جهانی اقیانوس
یه لحظه چشماتو ببند، تصور کن کنار یه رودخونه‌ای یا رو عرشه‌ی یه کشتی وسط یه اقیانوس بزرگ. صدای جاری بودن آب تو رودخونه، موج‌های دریا که به ساحل می‌رسن یا با صخره‌ها برخورد میکنن. اما وسط اقیانوس دنیای دیگه‌ای داره. تا چشم کار میکنه فقط آبه و آب. آرامش مطلق و گاهی صدای جریان آب به گوشت میرسه. امروز میخوایم درباره اقیانوسها حرف بزنیم. اقیانوسها به طور خاص نقش بسزایی تو زندگی ما دارن. حدود ۷۰ درصد کره‌ی زمین توسط اقیانوسها پوشیده شده که ۵۰ درصد اکسیژن سیاره‌مون رو از اونها داریم. اهمیت این بخش از طبیعت به قدریه که روزی تو تقویم جهانی با عنوان روز جهانی اقیانوسها ثبت شده. کسور ما هم به دلیل موقعیت جغرافیایی‌ای که داره، از اقیانوسها بی‌بهره نیست. چابهار تنها شهر یا بندر اقیانوسی ایرانه. با من همراه باش تا بیشتر با این بندر خاص آشنا بشی و درباره روز جهانی اقیانوسها بدونی!
چابهار در آغوش اقیانوس
تنها شهر یا بندر ایران که مستقیما به یک اقیانوس دسترسی داره، چابهاره. بندر زیبای چابهار یکی از شهرهای استان سیستان بلوچستانه که در کرانه‌ی دریای مکران و اقیانوس هند واقع شده. اقیانوسها یکی از راه‌های ارتباطی مهم برای کشورها هستن. تبادلات تجاری بزرگی از طریق راه‌های آبی انجام میشه که برای اقتصاد هر کشوری اهمیت داره. چابهار دسترسی چند کشور آسیای میانه رو به آب‌های آزاد ممکن و همین قضیه اهمیت این بندر رو بیشتر میکنه. ویژگی‌های جغرافیایی بندر چابهار، علاوه‌بر ارزش تجاری، اون رو به یه قطب گردشگری تبدیل کرده. جاذبه‌هایی مثل کوههای مریخی، ساحل صورتی، گل افشان، ساحل تمیز و … که در ادامه بیشتر درموردشون بهت میگم. و در نهایت باید بهت بگم که بندر چابهار یکی از مناطق تاریخی ایرانه. بناهای تاریخی این بندر مثل ویرانه‌های تیس، قلعه پرتغالیها، قلعه انوشیروان و … بازمانده از دوره‌های تاریخی مختلف هستن.
چابهار
زیر پوست چابهار چه خبره
وقتی وارد چابهار میشی، اولین چیزی که جلب توجه میکنه، مردم محلی با لباس‌های سوزندوزی شده و رنگارنگ هستن. طرح‌های اصیل پوشش مردم چابهار یجورایی نماد فرهنگ و آداب و رسوم بومی این منطقه هست. لباس زنان بلوچ، پیراهنی بلند به همراه جامگ و پاجامگ، نوعی روسری به نام تکو ، جوراب و کفش‌های مخصوصه. مردان بلوچ هم با پیراهن و شلوار گشاد به همراه جامگ و پاجامگ ظاهر میشن. استفاده از عمامه یا پاک و دستمال سری به اسم مسر، هم بین مردان معموله. موسیقی‌های محلی گوشنواز بلوچ عضوی جدانشدنی از مردمه که تو مراسم و اعیاد میتونین بشنوید.
اگه به غذاهای تند و خوشمزه علاقه داری، چابهار برات مثل بهشته! با اینکه اکثر غذاهای مردم بلوچ از ماهی، میگو و خرما درست میشه، تنوع زیادی داره. از غذاهای معروف چابهار، پلوزعفرانی، تنورچه، بت‌ماش، تخلان، تباهگ، تیموش و دوتینی، دوغ‌پا وشیرنی چنگاله.
آب و هوای رمزآلود چابهار
راز پنهان چابهار چیه؟ اسم هر منطقه تاریخچه مخصوصی داره. در مورد چابهار نظریه‌های مختلفی وجود داره. کلمه‌ی “چابهار” تو گویش محلی مردم این منطقه، به کسایی گفته میشه که در اطراف چاه آب ساکن هستن. نظریه‌ای هست که میگه در قدیم مردم به این بندر “چه باره” میگفتن (از مسافرها می‌پرسیدن چه باری داری). و بعدها “چه باره” به چابهار تبدیل شده. اما نظریه دلنشین‌تری وجود داره که میگه چابهار به مهنی “چهاربهار” بوده. بندری چهار فصل که همیشه هوایی بهاری داره.
اون راز پنهانی کخ تو چابهار هست، آب و هوای همیشه معتدل و بهاریه. به خاطر موقعیت جغرافیایی چابهار که در نزدیکی خط استوا و مدار راس‌السرطانه، آب و هوایی گرمسیری معتدل داره. تو چابهار زمستون سرد یا تابستون گرم معنی نداره. بندر زیبای چابهار تو زمستون گرمترین شهر و تو تابستون خنکترین منطقه بنابراین مناسبترین مقصد سفره!
تو چابهار کجا برم
جاذبههای گردشگری خاص چابهار، اون رو به یکی از مقاصد محبوب برای گردشگران تبدیل کرده. هر کدوم از این جاذبه‌ها ویژگی‌های منحصربه‌فرد و محصور کننده‌ای دارن که در ادامه بیشتر در موردشون بهت میگم. اما جاذبههای گردشگری بندر چابهار چیه؟
تماشای مریخ در کنار دریای جنوب
کوههای مینیاتوری یا کوههای مریخی بندر چابهار، یکی از دیدنی‌های حیرت‌انگیزیه که نباید از دست بدی. از فاصله ۴۰ الی ۵۰ کیلومتری بعد از چابهار و به موازات ساحل، میتونی این کوه‌ها رو پیدا کنی. این کوه‌ها در واقع ادامه رشته کوههای زاگرس هستن و تا پاکستان ادامه دارن. تو این قسمت از حوالی چابهار هیچ نوع پوشش گیاهی دیده نمیشه. همایش جالبی هم هرسال برگزار میشه که به مریخ‌نوردی معروفه. مریخ‌نوردی یه همایش عمومیه که تو اون هر کسی که علاقه داره میتونه مسیر مشخصی از کوه‌ها رو پیاده‌روی کنه. پیاده‌روی در امتداد ساحل دریای عمان به صرف تماشای مناظر چشمنواز اطراف!
کوههای مریخی بندر چابهار
تالاب صورتی، اونم وسط مریخ
تو نقطه‌ای بین کوه‌ها مریخی، تالابی با یک ویژگی خاص دیده میشه. تالاب لیپار که به تالاب صورتی هم معروفه، در بین کوههای مریخی، منظره‌ای بی‌نظیر به وجود آورده. ویژگی منحصربه‌فرد این تلاب، رنگ آب اون هست که شش ماه از سال به رنگ صورتیه! این تالاب با چشم‌اندازی فوق‌العاده تو فاصله ۱۵ کیلومتری شرق چابهار و نزدیک روستای رمین قرار داره. گونه‌های خاصی از پرنده‌ها که اطراف این تالاب زندگی میکنن، از جاذبههای چشمگیر اونه. پرنده‌هایی مثل چنگر، فلامینگو، کشیم، طاووسکن، باقرقره، تیهو، و عقاب دشتی که زیبایی این منطقه رو دو چندان کرده.
تالاب صورتی
مسجد جامع دزک
تو فاصله سه کیلومتری سراوان، روستای دزک، یه مسجد با بافت قدیمی اما فضایی روحانی و آرامش‌بخش دیده میشه. احتمال داده میشه که مسجد دزک تو دوران صفویه ساخته شده باشه. خشت خشت این مسجد شاهد آدم‌های باایمانی بوده که برای مناجات و انس با خدا، مهمونش بودن. دیوارها و ستون‌های این مسجد با خشت و چینه بنا شده. از فرآورده‌های نخل، خرما، گز و کنار برای پوشش سقف استفاده شده. و همین خبر از اصلت تاریخی این مسجد میده.
مسجد جامع دزک
انجیر معابد
درخت مکرزن، انجیر معابد، لور یا انجیر هندی، یکی دیگه از جاذبههای طبیعی شهر نیک و چابهاره. اصل گیاه درخت مکرزن از هند شرقی اومده. این گیاه برگ‌های پهنی داره، شاخه‌های اون به پایین سرازیر میشن و لای شن‌ها ریشه میزنن. مکرزن معمولا درختی با قدمتی بالای صد سال هست و اغلب در نزدیکی زیارتگاه‌ها دیده میشه. روستاهای رمین، تیس کوپان، ماشی، لیپار و کوپان‌سر از مناطقی هستن که میتونی این درخت رو اونجا پیدا کنی.
گواتر چابهار کجاست
گواتر چابهار، انتهای جاده‌های ایرانه. این بندر تکه کوچکی از محدوده سیستان و بلوچستانه که مثل گوهری تو ساحل دریای عمان می‌درخشه. بندر گواتر منطقه‌ای تو جنوب شرق ایران و هم‌مرز با پاکستانه. فضای بندر خیلی عجیب و در عین حال خیلی آرام و زیباست. به خاطر نزدیکی بندر گواتر به دریای عمان و هم‌مرزی با پاکستان، شنا تو دریای این منطقه ممنوعه. حتی قایق‌ران‌ها هم کاملا مراقب هستن تا به صورت تصادفی وارد مرز پاکستان نشن. سازمان حفاظت از محیط زیست، این بندر رو به دلیل مجاورت با جنگل‌های حرا، جزو مناطق حفاظت شده تعیین کرده. اسکله‌ی ماهیگیری بریس تو بندر گواتر، یکی از قسمت‌های جذاب و دیدنی این بندره.
گواتر چابهار
موزه محلی چابهار
ساختمان قدیمی فرمانداری چابهار، به دوره قاجار برمیگرده. این ساختمان امروز موزه محلی چابهاره. بنایی که روی سکویی به ارتفاع ۱.۵ متر و به وسعت ۶۵۰ مترمربع ساخته شده. بعضی از بخش‌های این موزه آثار مربوط دوران قبل از تاریخ، دوران تاریخی و دوران معاصر هست. قسمت دیگه‌ای از موزه، مربوط به مردم‌شناسی و کتابخانه میشه. تو قسمت‌های دیگه موزه چابهار میتونی تابلوهایی از گیاهان دریایی، پرندگان آبزی و کنارآبزی این منطقه رو ببینی.
موزه محلی چابهار
قلعه‌ای مرموز در تیس
روستای تیس تو فاصله‌ی ۵ کیلومتری شمال غرب چابهار قرار داره. تو قسمت مرکزی این روستا خرابه‌هایی از یه قلعه دیده میشه. قلعه پیروز گت، اثری از دوره‌ی اشکانیان و ساسانیانه که روی تپه‌ای وسط دره‌ی تیس واقع شده. بلندی تپه از ارتفاع دو رشته کوه پیرامونش بیشتر نیست. خرابه‌هایی از برج‌ها تو قسمت شمالی و جنوبی باقی مونده. همچنین دو اتاق تو قسمت شمالی قلعه دیده میشه که به نظر میرسه اتاقک‌های دیدبانی باشه. برای ساخت قلعه از سنگ‌های غیرآهکی استفاده شده.
قلعه‌ای مرموز در تیس
سرزمین گاندوها (باهوکلات)
رودخانه باهوکلات یکی از پرآب‌ترین رودخانه‌های استان سیستان و بلوچستان و عامل اصلی حیات و زندگی تو جنوب این استانه. این رودخانه آب مناطق وسیعی از صفحات جنوبی ایرانشهر (سرباز، بمپور و راسک) و چابهار (قصرقند) رو به دریای عمان سرازیر میکنه. تو بخش‌هایی از استان که مردم دسترسی به آب شهری ندارن، برای شست‌وشو و ذخیره آب، به این رودخانه میرن. اما این رودخانه زیستگاه جانورانی مثل تمساح ایرانی هم هست. همین قضیه اهمیت توریستی این منطقه رو افزایش داده. منطقه حفاظت‌شده باهوکلات که زیستگاه گاندوهای ایرانیه، یکی از جاذبههای گردشگری این منطقه‌ست.
غارهای بان مسیتی
غارهای سه‌گانه تیس، به نام‌های دیگه‌ای مثل “معبد بان مسیتی” یا “بانو مسیتی” هم شناخته میشن. “بان” تو زبان بلوچی به معنی فرد صالح و خداپرست و “مسیتی” به معنی معبد و محل پرستشه. این غارها تو ۵ کیلومتری شمال روستای تیس و تو دامنه کوه شهبازبند واقع شدن. بعضی از بومی‌ها اعتقاد دارن که این غارها محب زندگی و عبادت بانویی پاک و مورد احترام اهالی روستا به نام “بانو مسیتی” بوده. قسمتی از غار رو محل دفن ایشان میدونن اما روی قبر هیچ نشانه‌ای برای تایید این قضیه وجود نداره. یکی از این غارها طبیعی و دو تای دیگه مصنوعی هستن.
غارهای بان مسیتی
رقص گلوله‌های گِلی
گل‌فشان یک پدیده طبیعی و یکی از دیدنی‌های منطقه چابهاره. این پدیده تو بندر تنگ دیده میشه. بندر تنگ تو ۱۰۰ کیلومتری چابهار و در ساحل دریای عمانه. تو قسمت کوههای گل‌فشان، هفت کوه وجود داره که فعال هستن و اندازه‌های مختلفی دارن. بالاترین نقطه کوه چاله‌ای هست با قطر کمتر از یک متر و عمق حدودا نیم متر که با گل پوشیده شده. تو فاصله‌های زمانی حدودا یک دقیقه، مقداری گل با صدایی شبیه به ترکیدن حباب، از چاله خارج میشه. گل‌های پرتاب شده ممکنه سرد یا گرم باشن. علت علمی این پدیده رو به فشارهای زیرزمینی نسبت میدن اما نوع فعالیت کوه‌ها با آتشفشان متفاوته.
گل‌فشان
مسجد جامع تیس
مسجد جامع تیس چابهار یکی دیگه از جاذبههای این شهر هست. معماری این مسجد شبیه به مسجدهای کشور هند و پاکستانه. مناره و گنبدهایی به رنگ سبز و قرمز، درهایی که با شیشه‌کاری‌های منظم و رنگارنگ ترئین شده و چشمنواز هستن. زائران به محض ورود به مسجد با محلی‌های مهربان که دوستانه زائران رو راهنمایی میکنن، مواجه میشن.
روز جهانی اقیانوسها، شُش‌های زمین
با توجه به اهمیت بالای اقیانوسها تو زندگی موجودات زنده‌ی کره‌ی زمین، روزی برای بزرگداشت این عضو طبیعت تعیین شده. سازمان ملل متحد تو سال ۲۰۰۹، تاریخ ۸ ژوئن رو به عنوان روز جهانی اقیانوسها نامگذاری کرد. هر سال تو این تاریخ برنامه‌های مختلفی در جهت آگاه‌سازی مردم از تاثیر اقیانوسها بر زندگی ما برگزار میشه. انجمن‌های محیط زیستی از دغدغه‌هاشون با مردم صحبت میکنن و راهکارهای مختلفی برای کمک به حفاظت از اقیانوسها ارائه میدن. اما چرا سازمان ملل این روز رو به اقیانوسها اختصاص داد؟ همراهم باش تا بهت بگم!
اقیانوس
پشت پرده‌ی روز جهانی اقیانوسها
تعیین روز جهانی اقیانوس‌های یک شبه انجام نشد. از سال ۱۹۹۲ تلاش‌های زیادی از سمت سازمان‌های مختلف برای یادآوری اهمیت این منابع شروع شد. اولین قدم رو یک هیئت کانادایی تو اجلاس زمین برداشتن و پیشنهاد اختصاص روزی برای اقیانوسها رو مطرح کردن. این پیشنهاد رسمی نشد تا در سال ۱۹۹۸ که کمیسیون بین‌المللی اقیانوس‌شناسی یونسکو مراسمی برگزار کرد. این مراسم با حمایت‌های زیادی مواجه شد. بعد از اون تو سال ۲۰۰۲ سازمان شبکه جهانی اقیانوسها به کمک شبکه‌های دیگه برای جشن گرفتن این روز وارد عمل شدن. در نهایت تو سال ۲۰۰۸ سازمان ملل تاریخ هشتم ژوئن رو برای اقیانوسها تعیین کرد. اولین جشن روز اقیانوسها تو سال ۲۰۰۹ با هدف یادآوری ارتباط تنگاتنگ اقیانوسها و جوامع انسانی، برگزار شد. و این روز رو فرصتی برای شناسایی چالش‌ها برای استفاده از ظرفیت اقیانوسها و قدم برداشتن برای نجات اونها، دونستن.
چرا اقیانوسها برای ما اهمیت دارن
اهمیت اقیانوسها از چه بابته؟ چرا ما برای این بخش از طبیعت کره‌ی زمین نگرانیم و سعی می‌کنیم ازش مراقبت کنیم؟
اقیانوسها تو حیات کره‌ی زمین خیلی مهم هستن. براساس تحقیقات مختلف، به نظر میرسه اولین اشکال حیات از اقیانوسها ظاهر شده و بعد از اون حیات به خشکی رسیده. با وجود اثبات این اهمیت، ما انسان‌ها گاهی با فعالیت‌هامون موجب آلودگی و تخریب این منابع ارزشمند می‌شیم. به همین خاطر هر سال فعالیت‌های زیادی برای نجات اقیانوسها انجام میشه. این منابع ارزشمند، دو سوم سطج کره‌ی زمین رو می‌پوشانن. بخش زیادی از اکسیژن تنفسی ما توسط اقیانوسها تولید و سهم بزرگی از دی‌اکسیدکربن به وسیله اونها جذب میشه. جنبه اقتصادی اقیانوسها هم قابل چشم‌پوشی نیست. برای کشورهایی که در اونها گردشگری، شیلات و منابع دریایی از ارکان درآمد هستن، اقیانوسها نقشی حیاتی دارن.
از شعار تا عمل
هر جنبش بزرگ و تاثیرگذاری، معمولا با شعارهایی همراهه که همه اعضای اون جنبش بهش اعتقاد دارن. روز جهانی اقیانوسها، به نوعی جنبشی جهانی برای مراقبت از اونها محسوب میشه. شعار روز جهانی اقیانوسها، هر سال با توجه به شرایط جهانی تغییر میکنه. سال ۲۰۱۶ این روز با شعار “اقیانوس سالم، زمین سالم” برگزار شد. ” مقابله با آلودگی پلاستیکی و روش‌های ابتکاری در سلامت اقیانوسها” شعار این روز تو سال ۲۰۱۸ بود. هدف این شعار تمرکز روی عواقب آلودگی اقیانوسها با پلاستیک بود.
چرا روز جهانی اقیانوسها رو جشن می‌گیریم
هر تاریخ مهمی که وارد تقویم جهانی میشه، اهداف بزرگی دنبال خودش داره. روز جهانی اقیانوسها هم با اهداف بزرگی بنیان‌گذاری شده. مهمترین هدف از تکرار این روز تو تقویم هرسال، یادآوری اهمیت نقش اقیانوسها تو زندگی ماست. اما در کنار این هدف بزرگ و ارزشمند، اهداف دیگه‌ای هم در سطح جهانی تعریف شده:
- یادآوری نقش اساسی اقیانوسها به عنوان شش‌های کره‌ی زمین، در زندگی روزمره خودمون
- اعلام اثر جمعی کنش‌ها و جنبش‌های انسانی روی اقیانوس
- گسترش یک جریان جهانی برای حفظ و مراقبت از اقیانوسها
- ایجاد اتحاد بین مردم دنیا و جشن گرفتن این زیبایی و ثروت
- پیمان بستن با اقیانوسها به عنوان بخش مهمی از زندگی‌مون
- مدیریت متعادل اقیانوس‌های دنیا چون یکی از منابع اصلی تامین غذا و دارو هستن
با این راهکارها این روز رو جشن بگیر
یکی از کارهای مهمی که برای جشن گرفتن این روز میتونیم انجام بدیم، تلاش برای رسیدن به اهداف این روز هست. نقش حیاتی اقیانوسها تو زندگی موجودات زنده کره‌ی زمین رو نباید فراموش کنیم. سهم زیادی از اکسیژنی که تنفس می‌کنیم رو از اقیانوسها داریم. اقیانوسها در واقع شُش‌های کره‌ی زمین هستن. پس هر لحظه باید به فکر راهی برای حفظ و تجاتشون باشیم. اما چجوری میتونیم نقش موثری تو این راه داشته باشیم؟
- مردم رو از اقداماتی که باعث تخریب یا آلودگی اقیانوسها میشن، آگاه کنیم.
- به کمک مردم، جنبش‌هایی در سطح جهانی برای مراقبت از اقیانوسها راه‌اندازی کنیم.
- اتحاد جهانی برای مدیریت پایدار اقیانوس‌های جهان ایجاد کنیم.
- همه‌ی اقیانوس‌های کره‌ی زمین به مردم جهان تعلق دارن. با هم برای زیبایی، ثروت و امید به آینده اقیانوسها جشن بگیریم.
نقش حیاتی اقیانوسها تو زندگی موجودات زنده
سفربازی تو چابهار
چابهار یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری ایرانه. نه تنها مردم خودمون بلکه گردشگرای خارجی زیادی هر سال به این منطقه سفر میکنن. بندر چابهار به خاطر بافت قدیمی و زیبا، تنوع اقامتگاهی بالایی داره.
برای سفر به این بندر میتونی هتل یا مسافرخانه‌های محلی رو اجاره کنی. اقامتگاه‌های بومگردی تو این شهر قطعا تجربه‌ای به یادموندنی برات میشه. اقامت تو بافت خونه‌های محلی و قدیمی به صرف انواع غذاهای محلی تند و خوشمزه! مهمون‌نوازی و خونگرمی مردم چابهار دلیل دیگه‌ای هست که دل کندن از این شهر رو برات سخت میکنه. اگه قصد سفر به این بندر خاص و خوش آب و هوا رو داری، برای رزرو اقامتگاه عجله کن. من برات یه پیشنهاد عالی دارم! همین الان برو تو سایت سفربازی و مناسبترین اقامتگاه رو پیدا کن. بعد از اقدام به رزرو اقامتگاه، ما کنارتیم تا یه سفر عالی و پرخاطره رو شروع کنی!
پربازدیدترین
قزن طلای تاریخی با دستگاه فلزیاب کشف شد
۱-اسفند-۱۴۰۲
باستی هیلز کجاست و چرا به این نام خوانده میشود؟
۱۲-مرداد-۱۴۰۰
کوه آوالان کردستان
۲۴-دی-۱۴۰۲
معرفی کوه صفه اصفهان
۲۳-دی-۱۴۰۲
جاهای دیدنی لنگرود که حتما باید ببینین
۸-اسفند-۱۴۰۲
