توی این مقاله قراره به یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان سفر کنیم و با جاذبه‌ای تاریخی که در دل خودش جای داده بیشتر آشنا بشیم. شهر ری و زندان هارون الرشیدی که در اون جای گرفته، مقصد سفر ما توی این مقاله هست. تا آخر این مقاله همراه ما باش تا به طور کامل با این بنای تاریخی و جاذبه‌های دیدنی شهر ری آشنا بشی تا برای تجربه یه سفر لذتبخش اطلاعات خوبی داشته باشی.

کمی درباره شهر ری

قبل از اینکه بخوایم یه راست به سراغ زندان هارون الرشید توی شهرری بپردازیم بد نیست که نیم نگاهی به این شهر باستانی داشته باشیم.

ری یکی از شهرهای باستانی ایران و از کهن‌ترین شهرهای جهانه که امروزه بعنوان منطقه بیست تهران شناخته میشه. تاریخ پیدایش این شهر به زمان اقوام آریایی برمی‌گرده و قدمت سکونت در اون به ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد میرسه.

به واسطه‌ی همین قدمت کهن، شهر ری جاذبه‌های تاریخی و طبیعی متعددی رو در دل خودش جای داده. وجود آتشکده‌های قدیمی، تپه‌های باستانی، قلعه‌ها و دژهای کهن، امامزاده‌ها و… شهر ری رو به یکی از قطب‌های گردشگری پایتخت تبدیل کرده که هرساله گردشگران و علاقمندان زیادی رو مجذوب خودش می‌کنه. از بین دیدنی‌های متنوع و متعدد این بخش از تهران زندان هارون الرشید یکی از بناهای ارزشمند این منطقه به حساب میاد.

همه چیز درباره زندان هارون‌الرشید

زندان هارون الرشید

در فاصله ده کیلومتری شرق حرم حضرت عبدالعظیم و سمت چپ جاده قدیم خراسان در دل کوه‌های مسگرآباد یک آبادی کوچک و خالی از سکنه جای گرفته که با چندتا مزرعه و درخت‌های انار و انجیر پر شده. چنارهای کهنسال در اطراف استخر قد علم کردن و بعنوان تنها نشانه‌ی این آبادی به شمار میرن.

این آبادی یکی از قدیمی‌ترین بناهای شهرستان ری به نام زندان هارون‌الرشید رو در خودش جای داده. این زندان که با نام‌های زندان هارون و زندان خان هم شناخته میشه قدمتی به اندازه سده چهارم هجری قمری داره. اطلاق این نام ریشه در افسانه‌ها داره. گذشت زمان و بروز حوادث مختلف آسیب زیادی به این بنا زده که امروزه تا حد زیادی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته. زندان تاریخی هارون‌الرشید در بهمن ماه سال ۱۳۳۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

تاریخچه زندان هارون‌الرشید

طبق گفته‌ها زندان هارون‌الرشید در دوران آل‌بویه ساخته شده و بعنوان سلول انفرادی برای حبس زندانیان مورد استفاده قرار می‌گرفته. البته این فقط یک فرضیه هست و سندی مبنی بر زندان بودن این بنا وجود نداره و توی هیچ کدوم از نسخه‌های تاریخی در این مورد صحبت نشده.

عده‌‌ای دیگه معتقدن که این بنا درواقع آتشکده‌ای باستانی بوده و به دوران ساسانی تعلق داشته. آندره گدار هم بر این باوره که زندان هارون‌الرشید مربوط به دوره سلجوقیانه و یکی از استحکامات نظامی اون دوره به شمار میومده.

امروزه زندان هارون‌الرشید تحت نظر اداره اوقاف قرار گرفته و توسط این اداره به یک شخص اجاره داده شده و امکان ورود عموم به این بنا وجود نداره. حتی برای رفتن به محوطه اطراف زندان هم باید از اداره میراث فرهنگی شهر ری مجوز بگیری!

پیشنهاد خواندنی

خانه قوام الدوله تهران، مسجدی در خیابان امیرکبیر

معماری زندان هارون‌الرشید

زندان هارون‌الرشید همچون سایر آتشگاه‌ها که در بلندی دامنه کوه‌ها ساخته میشدن، بنا شده. ظرافت‌ و سلیقه خاصی در ساختمون این بنا به کار رفته و شکل متقارن خشک غیرعادی که بهش دادن نشون میده که این عمارت با علایق مذهبی و مقررات روحانی همراه بوده.

بنای زندان به شکل مکعب مستطیل در دو طبقه ساخته شده. طول و پهنای این بنا ۳۰ متر و ارتفاع اون ۹ متر هست. این زندان دارای ساختاری متشکل از لاشه سنگ و گچ هست و با سنگ های آتشفشانی بنا شده.

زندان هارون الرشید

زندان هارون الرشید در کجا قرار گرفته؟

حالا که با این بنای تاریخی و ارزشمند آشنا شدی شاید برات این سوال مطرح شده باشه که این بنای تاریخی دقیقا در کجا قرار گرفته؟ برای رسیدن به این زندان، هر کجای تهران که بودی باید خودت رو به شهر ری برسونی. میشه گفت زندان هارون‌الرشید در ۱۳ کیلومتری شرق تهران و ۱۰ کیلومتری جاده تهران به خراسان در دامنه کوه های مسگرآباد قرار گرفته و اگه در مرکز تهران یا حتی نواحی شمالی اون زندگی میکنی یه روز کامل رو برای رفتن به جنوب در نظر بگیری. به همین خاطر هم هست که بد نیست علاوه بر دیدن زندان هارون الرشید، بقیه دیدنی‌های شهرری هم ببینی که با یه تیر دو نشون بزنی.

اقامتگاه ها اطراف زندان هارون الرشید

نمایش زندان هارون الرشید روی نقشه

مسیریابی زندان هارون الرشید

جاذبه‌های دیدنی شهر ری

شهر ری

شهر تاریخی ری جاذبه‌های تاریخی و دیدنی متعددی رو در دل خودش جای داده و هر ساله گردشگران زیادی رو از اقصی نقاط کشور راهی این منطقه می‌کنه.

برج طغرل

یکی از بناهای تاریخی به یادگار مونده از عهد سلجوقیان برج طغرل هست که در شرق آرامگاه ابن‌بابویه واقع شده. این برج شبیه به عقربه‌های ساعته و با توجه به تابش آفتاب روی کنگره‌های اون میتونی زمان رو تشخیص بدی.

قبرستان ابن‌بابویه

یکی از قبرستان‌های قدیمی تهران که مدفن بسیاری از مشاهیر ایرانه، آرامگاه ابن‌بابویه هست. اسم این گورستان از نام ابوجعفر محمد ابن علی ابن حسین گرفته شده. آرامگاه او به شکل بنایی هشت ضلعیه که از ایوانی با قوس بزرگ رومی و تزیینات آیینه‌کاری تشکیل شده. مشاهیر دیگه‌ای همچون غلامرضا تختی، رحیم موذن زاده اردبیلی، علی اکبر دهخدا و… در این محل به خاک سپرده شدن.

آتشکده بهرام

آتشکده بهرام که با نام‌های آتشکده ری یا تپه میل هم شناخته میشه یکی از آثار تاریخی به جا مانده از عهد ساسانیانه. این آتشکده در ۱۲ کیلومتری جنوب‌شرقی شهر ری بر بلندای تپه‌ای در روستای قلعه‌نو واقع شده. از اونجایی که این آتشکده روی دو پایه بزرگ بنا شده و از دور به میل شباهت داره به تپه میل شناخته میشه.

آرامگاه بی‌بی شهربانو

آرامگاه بی‌بی شهربانو بر فراز صخره‌ای کوهستانی در دامنه جنوبی کوه بی‌بی شهربانو داخل محوطه‌ای با دیوار سنگی جای گرفته. بر اساس کتیبه‌هایی که توی این آرامگاه وجود داره و طبق باور اهالی منطقه شهربانو همسر امام حسین (ع) هست.

چشمه‌علی

چشمه‌علی یکی از نقاط دیدنی و تفریحی شهر ری هست که عمری ۸۰۰۰ ساله داره. این چشمه از دل صخره‌ای بزرگ خارج و به سمت جنوب و جنوب‌شرقی جاری میشه. در گذشته مردم بر این باور بودن که آب این چشمه خاصیت تمیزکنندگی داره و رنگ فرش رو روشن‌تر و پرجلاتر می‌کنه به همین خاطر قالی و قالیچه‌های خودشونو برای شستشو به این دریاچه می‌آوردن.

نقش برجسته فتحعلی شاه قاجار

در محدوده چشمه‌علی و در دامنه باروی ری بقایای نقش برجسته‌ای تاریخی وجود داره که به دستور فتحعلی شاه قاجار حجاری شده. توی این نقش برجسته، فتحعلی شاه سوار بر تخت با خنجری در دست نمایش داده شده.

باروی ری

باروی ری که در محدوده چشمه‌علی بالای نقش برجسته فتحعلی شاه قاجار قرار گرفته قدمتی ۶۰۰۰ ساله داره و پایه‌های اون رو متعلق به دوران مادها می‌دونن. این بارو با کاربرد دفاعی و نظامی که در دوران اشکانیان داشت، دورتادور شهر رو در برمی‌گرفت. امروزه تنها ۳ کیلومتر از بقایای این بارو روی صخره چشمه‌علی به جا مونده.

بقعه جوانمرد قصاب

جوانمرد قصاب یک شخصیت نیمه افسانه‌ای و نیمه تاریخیه که بقعه‌اش در نزدیکی شهر ری جای گرفته. بعضی از اهالی این منطقه معتقدن که این مکان مقبره ابوالعباس قصاب آملی معروف به ابوالعباس قصاب جوانمرد هست.

تالاب عشق‌آباد

تالاب عشق‌آباد یکی از بهترین مراکز تهران در شهر ری برای تماشای پرنده‌هاست. امروزه حدود ۱۴۰ گونه پرنده در این تالاب ثبت شده. اطراف تالاب عشق‌آباد رو پوشش گیاهی نی دربرگرفته و زیبایی این فضا رو دوچندان کرده.

حرم شاه عبدالعظیم حسنی

یکی از معروف‌ترین زیارتگاه‌های شهر تهران، حرم شاه عبدالعظیم حسنی هست که هرساله مردم زیادی رو برای زیارت راهی این شهر می‌کنه. این مجموعه زیارتی گسترده، از حرم‌، رواق، صحن، مسجد و ایوان‌های متعددی تشکیل شده.

قلعه گبری

قلعه گبری یکی از بناهای قدیمی شهر ری هست که در شهرک علایی واقع شده. این قلعه قدمتی به اندازه ۲۰۰۰ سال داره و از دوران ساسانیان به یادگار مونده. برج و باروهای این قلعه در گذر زمان تخریب شده و امروزه تنها دیواره‌های طولانی و مرتفع اون از خشت و گل به جا مونده.

دژ رشکان ری

دژ رشکان از جمله دژهای محافظ ریدر چهار سمت شهره که بر فراز کوهی استوار بنا شده. این دژ به دوران اشکانیان تعلق داره و از لاشه سنگ و ساروج ساخته شده.

برج یزید یا برج نقاره‌خانه

برج یزدی یا برج نقاره‌خانه در شمال شهر ری و در غرب امین‌آباد واقع شده. این برج حدود هزار سال میش به دستور بزرگ امید ساخته شده تا محلی برای دفن او باشه. بر اساس گفته مورخان، بزرگ امید این مکان رو ساخت تا بعد از مرگش استخوان‌هاش رو اونجا دفن کنن. چرا که بزرگ امید فردی زرتشتی بود و از اونجایی که زرتشتی‌ها معتقدن خاک عنصری پاکه هیچ‌وقت بعد از مرگ اجساد رو در خاک دفن نمی‌کنن. بلکه جسد رو در مکانی مرتفع قرار میدن تا خوراک پرندگان بشه و بعد استخوان‌ها رو جمع می‌کنن و داخل کوزه‌ای به نام استودان قرار میدن و اون کوزه رو دفن می‌کنن.

بازار تاریخی ری

یکی دیگه از جذابیت‌های شهر ری بازار تاریخی اون هست که در شمال حرم عبدالعظیم حسنی جای گرفته. جالبه که بدونی این بازار به دستور امیرکبیر بازسازی شد. بازار ری از دو راسته بازار که در محل تلاقی خود یک چهار سوق را تشکیل میدن ساخته شده. این بازار در قدیم یکی از مراکز فروش ادویه، داروهای سنتی و کالاهای تجاری بوده.

سخن پایانی

امیدواریم که به خوبی با زندان هارون‌الرشید و سایر دیدنی‌های شهر ری آشنا و از خوندن این مقاله لذت برده باشی. اگه تصمیم گرفتی به این منطقه پرجاذبه شهر تهران سفر کنی میتونی روی کمک سفربازی برای تجربه یه سفر متفاوت حساب باز کنی!

سفربازی یه سایت معتبر رزرو اقامتگاهه که انواع و اقسام هتل و اقامتگاه رو تو خودش جای داده و توی همه شهرهای ایران فعالیت داره.

برای استفاده از اون فقط کافیه وارد سایت بشی و مقصد مورد نظرت رو انتخاب کنی تا لیستی از اقامتگاه‌های اون شهر یا منطقه به تو نشون داده بشه. بعدش میتونی از لیست ایجاد شده اقامتگاهی که از نظر قمیت و امکانات و حتی موقعیت جغرافیایی باب میلت هست رو انتخاب کنی و مراحل رزروش رو تا انتها بری!

سفربازی از لحظه رزرو اقامتگاه تا پایان سفر همراهته و نمیزاره آب تو دلت تکون بخوره. همچنین میتونی با مجله گردشگری سفربازی همراه شی تا با تمام جاذبه‌های شهرری و سایر شهرهای ایران به طور مفصل آشنا بشی و اطلاعات خوبی راجع به دیدنی‌های متفاوت و خاص ایرانی به دست بیاری تا بتونی یه سفر جذاب رو برنامه‌ریزی کنی.