تپه هفت هزار و ۳۵۰ ساله پوستچی در شیراز چهارم اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است اما هنوز با مشکلات بسیاری برای بازدید گردشگران مواجه است و مسئولان مربوطه معتقدند بازدید از این مکان زمانی مهیا می‌شود که مشکل تملک این مکان برطرف و این محوطه به سایت موزه تبدیل شود.

به گزارش سفربازی، به نقل از ایرنا، شهر شیراز در طول تاریخ شکل‌گیری خود فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشته است که آگاهی از آن‌ها می‌تواند چراغ راه آینده بشریت باشد؛ بدون شک کشفیات تازه تاریخی در این شهر پنجره‌ای به سوی واقعیت زندگی مردم در گذشته خواهد گشود و سرمایه باارزشی را برای آیندگان برجای می‌گذارد.

شیراز ۷۳۵۰ ساله شد

یکی از شگفت‌انگیزترین کشفیات باستان شناسی در کلانشهر شیراز، تپه تاریخی پوستچی با مساحت حدود چهار هکتار است که در کنار بلوار رحمت شیراز قرار دارد؛ این تپه که چهارم اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ با شماره ۳۱۴۶۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، تاریخ و سن شهر شیراز را به هفت هزار و ۳۵۰ پیش باز می‌گرداند.

با این حال کمتر کسی از کشف این اثر تاریخی و مکان آن در شهر شیراز باخبر است و این محوطه باستانی به همان اندازه که کشفی شگفت انگیز است اما تاکنون ناشناخته باقی مانده است. تپه ۷۳۵۰ ساله پوستچی که رازهای سر به مهر فراوانی را در دل خود پنهان دارد در حال حاضر محلی برای کشف‌های تاریخی شده است؛ کشف‌هایی که نه‌تنها قدمت و دیرینگی حیات در شیراز را افزایش می‌دهد بلکه حاکی از نخستین استقرارگاه در دشت شیراز است.

تخریب فنس‌کشی‌های پیرامون تپه پوستچی

در خیابان سراج از انشعابات بلوار رحمت شیراز،‌ محوطه‌ای بزرگ که اطراف آن حصارکشی شده، نظر هر بیننده را به خود جلب می‌کند. تابلوی سبزرنگی در ابتدای خیابان و در مقابل این محوطه قرار دارد که روی آن نوشته شده «این محل مستند به تبصره ۱ماده ۶قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهرها مصوب ۱۳۵۹ و به موجب حکم قضایی تا اطلاع ثانوی در اختیار سازمان فضای سبز شهرداری قرار گرفته است و ورود بدون مجوز ممنوع و قابلیت پیگرد قضایی دارد.»

زمانی که در مسیر خیابان سراج که در مجاورت این محوطه تاریخی قرار دارد پیش می‌رویم با فنس‌کشی‌های نیمه‌کاره‌ای روبه رو می‌شویم که به نظر می‌رسد بخشی از این حصارهای توری که با هدف حفظ و پاسداشت این مکان کشیده شده به سرقت رفته‌ یا تخریب شده‌اند.

در قسمت دیگر این اثر تاریخی که به یک خیابان فرعی منتهی می‌شود نیز هیچ حصار یا مانعی برای حفاظت از این مکان به چشم نمی‌خورد.

به گفته اهالی این منطقه، برخی افراد بخشی از این فنس‌کشی‌ها را از میان برده و تخریب کرده‌اند تا بتوانند برای گردش وارد این محل شوند. آنها همچنین از تعرض و جولان افراد معتاد در این مکان گلایه دارند و این محوطه تاریخی را محل و پناهگاهی برای معتادان می‌دانند.

کندوکاوهای غیرمجاز

در جای جای این تپه باستانی که بیشتر به ویرانه شباهت دارد کندوکاوهای غیرمجاز و حفر گودال‌های بزرگ چندمتری در لایه‌های باستان‌شناسی به چشم می‌خورد که این نوع اقدامات نیز آسیب‌های جبران‌ناپذیری به این مکان وارد کرده است. برخی فعالان میراث فرهنگی معتقدند ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه مردم بومی در این منطقه نیز باعث شده به حریم این اثر باستانی تجاوز و بخشی از هویت و شناسنامه مردم از صفحه تاریخ و چهره روزگار پاک شود.

این در حالی است که این محوطه به‌عنوان یکی از یادمان‌های تاریخی و فرهنگی به ثبت ملی رسیده و هرگونه دست‌اندازی در عرصه و حریم آن ممنوع بوده و از نظر قانون تخلف به شمار می‌آید.

در این کاوش‌ دانشجویان رشته باستان‌شناسی دانشگاه هنر شیراز به سرپرستی مشترک علیرضا سرداری از پژوهشکده باستان شناسی و دکتر حسنعلی عرب، عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز فعالیت دارند.

عرب، سرپرست هیئت کاوش باستان‌شناسی تپه پوستچی شیراز در مورد این اثر باستانی و آخرین اقدامات پژوهشی انجام شده در این مکان گفت: در حال حاضر پنجمین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه پوستچی، دهکده پیش از تاریخی شیراز، توسط دانشگاه هنر شیراز آغاز شده است؛ این کاوش‌ها در پی تفاهم‌نامه بین دانشگاه هنر شیراز و پژوهشکده باستان شناسی وزارت میراث‌فرهنگی انجام می‌شود.

او توضیح داد: این محوطه امروز در میانه‌های شهر شیراز در بلوار رحمت که یکی از شریان‌های اصلی شهر است قرار دارد و دسترسی به این محوطه به واسطه این بلوار آسان است.

وی با بیان اینکه تپه پوستچی شیراز قدمت هفت هزار و ۳۵۰ ساله دارد، گفت: این مکان به عنوان یک محوطه باستانی در سال ۱۹۶۲(۱۳۴۱-۱۳۴۰) توسط کنسول انگلیس به نام پائول گاش شناسایی و در سال ۱۳۹۵ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. البته این محوطه در طول این سال‌ها بسیار آسیب‌دیده است‌؛ هم سطح محوطه تسطیح شده و هم نیمی از محوطه به منازل مسکونی تبدیل شده است.

وجود آثار باستانی، ۴متر زیر سطح آسفالت

عرب افزود: این مکان یک محوطه در خطر محسوب می‌شود؛ محوطه‌ای که هر لحظه امکان تخریب آن وجود دارد. کاربری که برای این محوطه در نظر گرفته‌ بودند کاربری فضای عمومی بود و شهرداری قصد داشت این مکان را به پارک تبدیل کند؛ زمانی که ما متوجه ارزش این مکان شدیم تمام تلاش خود را به کار گرفتیم تا با همکاری میراث فرهنگی این محوطه را به ثبت ملی برسانیم.

وی اضافه کرد: ارتفاع تپه حدود ۶متر است و حدود چهار متر زیر سطح آسفالت آثار باستانی وجود دارد. در واقع ارتفاع این محوطه در گذشته حدود ۱۰متر بوده است. می‌توان این را بدینگونه نیز معنا کرد که در دشت شیراز در فاصله زمانی حدود هفت هزار و ۳۵۰ سال پیش تاکنون چهار متر رسوب نشسته است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: می‌توانیم حدس بزنیم که محوطه‌هایی در زیر این رسوب قرار گرفته‌اند اما از آنجا که مثل این محوطه بزرگ و در ارتفاع نبودند امکان دسترسی به آنها وجود ندارد.

پوستچی دهکده پیش از تاریخی شیراز

وی با اعتقاد به اینکه تپه پوستچی یک غنیمت محسوب می‌شود، گفت: «دهکده پیش از تاریخی شیراز» نامی است که ما برای این محوطه برگزیده‌ایم؛ چراکه این مکان تمدن و هویت شهر شیراز را برجسته می‌کند.

او یادآوری کرد: این محوطه در وسط شهر شیراز قرار دارد؛ این در حالیست که در این قسمت از شهر آثار باستانی زیادی نداریم. بنابراین تپه پوستچی می‌تواند یک ماهیت و جاذبه جدید شهری و گردشگری در این منطقه ایجاد کند.

عرب افزود: البته در کنار تمام این پتانسیل‌ها و قابلیت‌هایی که این منطقه دارد فقط ۴۵ روز در سال امکان بازدید از آن وجود دارد و در ۴۵ روزی که ما این منطقه را کاوش می‌کنیم گردشگران می‌توانند از این محوطه بازدید کنند.

آیا این مطلب مفید بوده؟

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای