این نوشته با اینکه مربوط به یکی از بناهای تاریخی و جاذبه‌های گردشگری شهر همدان هست اما قراره ما رو به دل تاریخ ببره و داستانی رو شرح بده که سر اون اختلاف نظرهای فراوانی وجود داره. این نوشته به معرفی آرامگاه استر و مردخای و تاریخچه اون خواهد پرداخت.

آرامگاه استر و مردخای در کجا قرار گرفته؟

آرامگاه استر و مردخای

آرامگاه استر و مردخای یکی از مهمترین بناهای مذهبی در بین یهودهان جهان هست به نحوه‌ی که از این آرامگاه به عنوان دومین زیارتگاه با ارزش یهودیان یاد میشه. این زیارتگاه در مزکر شهر همدان و در خیابان شریعتی قرار داره.

اما چرا این آرامگاه برای یهودیان ارزش ویژه‌ای دارد و استر و مردخای چه کسانی بوده‌اند؟ در ادامه درباره این موضوع بیشتر گپ میزنیم.

اقامتگاه ها اطراف آرامگاه استر و مردخای

نمایش آرامگاه استر و مردخای روی نقشه

مسیریابی آرامگاه استر و مردخای

استر و مردخای چه کسانی بوده‌اند؟

همه چیز به زمان خشایارشا یکی از پادشاهان مشهور هخامنشی برمیگرده. این پادشاه مشاوری داشته به اسم مردخای که دختر عمومی خودش رو که استر داشته به ازدواج پادشاه در میاره و استر تبدیل به ملکه ایران در آن زمان میشه.

از آنجایی که این دو فرد از نزدیکان پادشاه به حساب میومدن و یهودی بودن روز به روز بر قدرت و نفوذشون در دربار پادشاهی افزوده میشه و همین ماجرا باعث شده بود که تعداد از درباریان احساس خطر کنند و به فکر چاره باشن! یکی از درباریانی که به شدت پیگیر این بود که قدرت یهودیان رو کاهش بده هامان بود.

هامان در زمان خودش جزو افراد پدرقدرت و پرنفوذ حکومت به حساب میومد و تونست دستور قتل مردخای رو از خشایارشا بگیره.

بعد از اینکه مردخای از این ماجرا آگاه شد به فکر چاره افتاد و تونست به کمک استر بر روی نظر پادشاه اثر بذاره و نظرش رو عوض کنه اما از اونجایی که خشایارشا حکم خودش رو غیر قابل ابطال میدونست دستور لغو حکم رو صادر نکرد و به جاش حکم تازه‌ای رو صادر کرد که توی این حکم یهودی‌ها میتونستن در برابر دستور پادشاه از جان خود دفاع کنن.

تا قبل از این حکم اگر دستور قتل پادشاه برای فردی صادر میشد اون فرد به صورت قانونی نمیتونست از خودش دفاع کنه و باید مرگ رو میپذیرفت اما بعد از صدور این حکم یهودیان میتونستن از خودشون به صورت قانونی دفاع کنند. سر همین ماجرا هم بود که یهودیان توی شهرهای مختلف ایران دور هم جمع شدن و هر جا که قرار بود جان‌ اون‌ها تهدید بشه از خودشون دفاع کردن.

این داستان منجر شد که استر و مردخای تبدیل به دو تا از قهرمانان قوم یهود بشن و یهودیان هر ساله در جنشی به اسم پوریم این واقعه تاریخی رو جشن میگیرن.

درون آرامگاه استر و مردخای

اما خب داستان اونقدرها هم برای ایرانی‌ها شیرین نبود! استر و مردخای ۷۷ هزار نفر از ایرانیانی که با یهودیان مشکل داشتن رو بعد از این ماجرا شناسایی کردن و به قتل رسوندن. یه افسانه داریم که رسم ۱۳ بدر از همین اتفاق نشات گرفته و مردم ایران برای فرار از مرگ توسط این دو فرد به دل طبیعت و بیابان فرار کردند تا جان خودشون رو حفظ بکنند. اما خب این ماجرا هنوز سند تاریخی نداره و فقط ادعا هست و در حد داستان و افسانه مورد قبوله!

نگاهی به آرمگاه استر و مردخای

شاید برات این سوال مطرح بشه که چی شد که همچین آرامگاهی تو دل ایران برای استر و مردخای ساخته شد؟ اینطور هم که مشخصه ایرانی‌ها نباید زیاد دل خوشی از این شخصیت‌های تاریخی داشته باشن!

داستان از دوره شاهان ساسانی شروع میشه. توی اون دوره یهودیان از روشنفکری این پادشاهان استفاده کردن و تونستن در ایران از خودشون چندین اثر به جا بذارن که یکی از اون‌ها همین آرامگاه بود.

این بنا چندین بار مورد تخریب قرار گرفته که مجددا تعمیر شده. از مصالح ساختمانی این بنا میشه به سنگ و آجر اشاره کرد و جالبه که بدونی که معماری این بنا به سبک اسلامی ساخته شده. البته باستان شناسان معتقد هستند که بنای فعلی در واقع در قرن هفتم هرجی بر روی ساختمان قدیمی‌تر که متعلق به قرن سوم هجری بوده ساخته شده.

بر روی قبور این دو شخص دو صندوق منبت کاری شده قرار داره که اونی که بر روی قبر استر هست صندوقی نفیس و قدیمی به حساب میاد و دومی که که از نظر ظاهری شبیه به همین صندوق قبر استر است در سال ۱۳۰۰ توسط استاد محمد جواد بیات تویسرکانی ساخته شده.

حاشیه‌های آرامگاه استر و مردخای

آرامگاه استر و مردخای

این بنا بارها مورد تهدید قرار گرفته. در سال‌های اخیر تعدادی جوان که خودشون رو دانشجویان دانشگاه بوعلی سینای همدان معرفی کرده بودند، باستان شناسان اسرائیلی را تهدید کرده بوده که اگر مسجد الاقصی در فعالیت‌های اکتشافی اون‌ها آسیب ببینه این زیارتگاه رو ویران میکنن!

بعد از این اتفاق از تابلوی این بنا عوان زیارتگاه حذف شد!

چه فصلی برای سفر به همدان مناسب است؟

شهر همدان دیدنی‌های تاریخی بسیار زیادی داره و از خیلی از جهات جزو یکی از بهترین گزینه‌ها برای سفر به حساب میاد. اگه قصد سفر به این شهر تاریخی و زیبا رو داشتی فصل بهار و تابستون جزو بهترین فصل‌ها برای دیدن این منطقه هست.

پیشنهاد خواندنی

کلیسای حضرت مریم، کلیسای پروتستان همدان

سخن پایانی

امیدوارم که از خوندن این نوشته لذت برده باشی و اطلاعات خوبی رو به دست آورده باشی. در انتها باید به این نکته اشاره کنم که داستانی که از استر و مردخای به جا مونده بیشتر در حد افسانه و روایت هست و از نظر تاریخی هنوز سند محکمی برای بخش‌هایی از این داستان وجود نداره.

به هر حال ما توی سفربازی به معرفی آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری میپردازیم و آنچه که برای ما اهمیت داره فراهم کردن بستری برای ساخت یه سفر خاطره انگیز برای سفربازهست.

راستی اگه دوست داری با سایر دیدنی‌های شهر همدان آشنا بشی میتونی به مجله گردشگری سفربازی مراجعه کنی و مطالبی که درباره سایر جاذبه‌های گردشگری این شهر منتشر شده هست رو ببینی.