پُچو میراثی از عشایر سیستان‌وبلوچستان

«پُچو» یکی از انواع بافته‌ها در سیستان‌وبلوچستان است که به عنوان زیرانداز (فرش) کاربرد داشته است. مهارت پُچوبافی (لته‌بافی) به عنوان میراث در خطر و نیازمند پاسداری فوری، دی ماه سال ۱۳۹۸ در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسید.
به گزارش سفربازی، به نقل از ایسنا، صفورا کلانتری، کارشناس ثبت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سیستان‌وبلوچستان درباره مهارت پُچوبافی گفت: «پُچو» در زبان بلوچی به همین نام معروف است که بافت آن به وسیله زنان و دختران و از اصلی‌ترین کارهای روزمره آنان است، مخصوصا در مناطق عشایری. هرچند تحقیق جامعی از بافته‌های منطقه تاکنون انجام نشده است، اما انواع مختلفی از بافته‌ها در مناطق عشایری، روستایی و شهری استان وحتی استان‌های همجوار را می‌توان مشاهده کرد که در زندگی مردم کاربرد داشته است، از جمله این بافته‌ها می‌توان به «قالی و قالیچه»، «خورجین»، «گلیم»، «گال» و «سیاه‌چادر» و «پُچو» که خاص دامنه‌های کوه تفتان است، اشاره کرد.
کلانتری ادامه داد: «پُچو» بر اساس نیاز مردم منطقه به زیرانداز و با تکه‌های پارچه تهیه می‌شود. سادگی بافت، قابل حمل بودن، به شکل‌های دلخواه در آمدن، وضعیت آب و هوایی منطقه، باعث شده بود، رونق مناسبی در زندگی مردم خصوصا زندگی‌های عشایری و پای‌کوهی داشته باشد. «پُچو» بنا بر نیاز خانواده‌ها و جمعیت آن‌ها، ابعاد مختلفی داشته که ۶، ۱۲ و ۱۸متری بیشترین کاربرد را داشته است.
این کارشناس ثبت بیان کرد: امروزه استقبال از استفاده «پُچو» کم شده است، اما می‌توان با حمایت و هدایت، تولید آن را توسعه و احیا کرد و با بازاریابی مناسب نسبت به صدور آن به سایر استان‌ها و حتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس اقدام کرد تا اشتغال پایدار و مناسبی برای مردم منطقه به وجود آورد. ثبت آن هم در فهرست میراث ناملموس یکی از راه‌های حفاظت از این اثر بود.
او افزود: از قرن‌های گذشته اقلیم گرم و خشک، سرد و کوهستانی منطقه و نبود فرش و موکت و از طرفی، زندگی کوچ‌نشینی، مستلزم استفاده از زیراندازی بود که جابه‌جایی آن به‌راحتی انجام شود.
کلانتری درباره شکل و نوع بافت «پُچو»، اظهار کرد: برای بافت «پُچو» از نخ‌ها یا تکه‌های ضایعاتی از پارچه‌هایی که برای تهیه لباس به کار می‌رود، استفاده می‌شود. همچنین نماد خاصی در بافت «پُچو» استفاده نمی‌شود و از نخ رنگارنگ در بعضی قسمت‌های «پُچو» استفاده می‌شود. سادگی کار و ابزار مورد نیاز آن باعث شده طرح بافت ساده باشد و شکل و نقوش خاصی در بافت «پُچو» به کار نرود، اما در بعضی مناطق امکان به کارگیری نقوش مختلف وجود دارد.