خوشا شیراز و وضع بی مثالش؛ شیراز شهر شعر و موسیقی

اگر قرار باشه شیراز رو با یه بیت شعر معرفی کنیم، اولین انتخاب برای همه ما همین بیت زیبای جناب حافظ شیرازی هست که می‌فرمایند؛ «خوشا شیراز و وضعِ بی‌مثالش/ خداوندا نگه دار از زَوالش». شیراز برای همه ما که یا اهل شیرازیم یا مشتاق سفر به این دیار زیبا، شیراز شهر شعر و موسیقی و فرهنگ است. شهری که به واقع یکی از شهرهای اصیل ایرانه که چهره واقعی و فرهنگ اصیل مردم ایران رو می‌تونین در اون پیدا کنین.

این شهر به معنای واقعی اصالت و فرهنگ ایرانی خودش رو حفظ کرده و به همین دلیل سال‌هاست که گردشگران زیادی از شهرها و کشورهای جهان به این شهر سفر می‌کنن. تنوع در جاذبه‌های گردشگری، غذاهای خوشمزه و خوش طعم، فرهنگ، حال و هوای شاعرانه و عاشقانه این شهر رو برای بازدید عموم دلچسب‌تر می‌کنه. در ادامه با ما در سفربازی همراه باشید تا دربارۀ فرهنگ و ادب مردم شیراز بیشتر بدونین.

شیراز، شهر پر رمز و راز حافظ

شیراز یکی از مقاصد اصلی گردشگران بین‌المللیه و پنجمین شهر ایران از نظر وسعت به شمار می‌ره. بافت این شهر بسیار قدیمیه و در زمان‌های دور اون رو به نام‌های تیرازیس یا شیرازیس می‌شناختن. یکی از دلایلی که شیراز در جهان بسیار معروفه، وجود دو اسطوره شعر و ادب پارسی یعنی حافظ و سعدیه. این شهر به عنوان مهد ادبیات شناخته می‌شه و وجود مقبره این دو شاعر بزرگ تونسته یک ضیافت فرهنگی برای گردشگران سراسر جهان ایجاد کنه. 

قدمت این شهر که مرکز استان فارسه و در نیمه جنوبی ایران قرار گرفته، به دوران هخامنشی و پیش از اون برمی‌گرده. فرهنگ و ادب مردم شیراز و آثار کهنی مانند تخت جمشید این شهر رو در زمره تاریخ قدیمی جهان قرار می‌ده.

جشن هنر شیراز؛ گذشته‌ای که شبیه به آینده بود

سال های ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۶ شهر زیبای شیراز میزبان جشن هنری بود که پایان تابستان هر سال در حافظیه و تخت جمشید برگزار می شد. جشن های با شکوهی که با محوریت معرفی فرهنگ و هنر ایرانی به مدت ده سال برپا بود و سال ۵۷ پایانی براین شکوه بی نظیر بود.

سال ۱۳۴۶ بانو فرح پهلوی این فستیوال پرشکوه را تاسیس کرد و البته که این امر میسر نبود مگر با همراهی و مدیریت جناب فرخ غفاری، پیشنهاد می کنیم حتما سری به تاریخ این جشن ها بزنید. سایت ویکی پدیا فارسی در سرفصل “پایانی یابی جشن هنر” چنین نوشته؛ با پیروزی انقلابیون در سال ۵۷ مسئولان وقت عواملی چون ” اعتراض جامعه روحانیت”، “تحریکات عوامل مخالف و مخرب”، “درج مطالب و مباحث جنجالی در نشریات” و ” بهره برداری و تبلیغات سوء” را دلایلی برای برگزار نکردن این جشن ها عنوان کردند. قضاوت با شما!

فرهنگ و ادب مردم شیراز در عید نوروز

نوروز بزرگ‌ترین عید باستانی ایرانه که در هر شهر مراسم و آیین‌های خودش رو داره. اگه دوست دارین فرهنگ و ادب مردم شیراز شهر شعر و موسیقی رو بیشتر بشناسین بهتره که در نوروز سری به این شهر بزنین. هر آنچه از موسیقی، شعر و ترانه، آواز و دهل و مراسم سنتی در ایران بخواهید، در نوروز می‌تونین بین مردم شیراز پیدا کنین. 

از روزهای نخستین اسفند، مردم شیراز مشغول خونه تکونی، خرید، نو کردن وسایل خونه و تدارک شیرینی‌های عید می‌شن. شیرازی‌ها عاشق رنگ‌های شاد هستن و برای لباس‌های نوروز هم معمولا از همین رنگ‌ها در ترکیب لباس‌هایشان استفاده می‌کنن. یکی از دلایل این کار وجود پررنگ طبیعت در دل مردم شهر شیرازه که زندگی در این شهر رو رنگی‌تر کرده.

تدارک شیرینی‌های نوروز در شیراز

فرهنگ و ادب مردم شیراز شهر شعر و موسیقی یکی از دلایلیه که باعث می‌شه مردم این شهر شیرینی‌های نوروزی رو در خونۀ خودشون درست کنن. برنجک، نان یوخه، کلوچه نخود و گندمک برشته‌ از کارهاییه که از اسفندماه رنگ و بوی هر خونۀ شیرازی رو تغییر می‌ده. شیرینی‌ها اغلب به شکل لوزی یا مربع‌های کوچک‌ درست می‌شن و برای تزیین‌شون از زرده تخم مرغ و سیاه‌دانه استفاده می‌کنن که ظاهر اون رو شکیل‌تر می‌کنه.

یکی دیگه از رسوم شیرازی‌ها عوض کردن خاک گلدون‌ها در شب سال نو هست. مردم شیراز قلمه‌های جدید رو دور تا دور حوض حیاط می‌چینن. همچنین تدارک مراسم هفت سین هم از دیگر آدابیه که تمام شیرازی‌ها رعایت می‌کنن. شیرازی‌ها عاشق دورهمی‌های خانوادگی هستن و به رسم ایرانیان اول کوچک‌ترها به دیدن بزرگ‌ترهای فامیل می‌رن. همچنین رسمه که یه عیدی کوچک هم از اون‌ها بگیرن که تا پایان سال براشون شگون داشته باشه. اگه دوست دارین تو عید نوروز به شیراز برید به سایت سفربازی سری بزنین و اقامتگاه‌ها و هتل‌های شیراز رو در سایت ببینین.

برگزاری مراسم چهارشنبه سوری در شیراز

طبق رسم و رسوم ایرانی‌ها، چهارشنبه آخر سال مراسم پریدن از روی آتش برگزار می‌شه. اما این رسم در شیراز کمی متفاوته. یک قنات قدیمی به نام «حوض ماهی» در گوشۀ غربی آرامگاه سعدی قرار داره که در خشکسال‌ترین سال‌های ایران همواره آب داشته. مردم شیراز در آخرین چهارشنبۀ سال به اینجا می‌رن و سر و بدن خود رو با جام برنجی به نام «چهل کلید» شست‌وشو می‌دن تا سلامتی را در سال جدید برای خود به ارمغان بیارن. همچنین مراسم پریدن از روی آتش هم مثل هر سال برگزار می‌شه. 

فرهنگ و ادب مردم شیراز و درخت بهارنارنج

یکی از چیزهایی که شیراز شهر شعر و موسیقی رو با اون می‌شناسن، شکوفه‌های بهارنارنج و شربت خوش‌طعم اونه. در هر خونه‌ای در شیراز که حیاط داشته باشه، حتما یک درخت بهارنارنج هم پیدا میشه. اگر در یک سال درخت بار ندهد، صاحبخونه براش مراسمی برگزار می‌کنه تا دوباره شکوفه بزنه. 

از اونجا که فرهنگ و ادب مردم شیراز بر دیگر موارد برتری داره، این مراسم هم بسیار جالبه. یکی از اعضای خانواده با تبر به سمت درخت می‌ره تا شاخه‌ای از اون رو قطع کنه، اما یکی از همسایه‌ها مانع می‌شه و برای درخت عروسی می‌گیرن و با تور سفید تزیینش می‌کنن. روی درخت نقل می‌پاشن و براش ترانه‌های قدیمی می‌خونن تا دوباره بار بده.

عروسی در فرهنگ بومی شیراز

با توجه به اینکه فرهنگ و ادب مردم شیراز شهر شعر و موسیقی زبانزد خاص و عام بوده، مراسم عروسی و دیگر موارد هم در این شهر با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌شه. گرچه این مراسم نسبت به گذشته تغییرات زیادی کرده، اما برخی مراسم هنوز هم در این شهر برگزار می‌شه. 

در قدیم رسم بر این بود که پدر و مادرها، عروس یا داماد رو انتخاب می‌کردن و بعد مراسم عروسی برگزار می‌شد. اما امروزه معمولا خود عروس و داماد همدیگه رو انتخاب می‌کنن و حرف‌های خودشون رو به هم می‌زنن و برخی مراسم سنتی رو برگزار می‌کنن.

آهنگ‌های محلی شیراز

از اونجا که فرهنگ و ادب مردم شیراز شهر شعر و موسیقی در بین عامه مردم شناخته شده است، این نکته را هم بگوییم که مردم شیراز ترانه‌ها و آهنگ‌های محلی زیادی دارن. شنیدن موسیقی و آواهای محلی شیرازی بسیار دلنشینه. لحن شاد و آهنگ‌های بومی با گویش مردم شیراز، شیرینی و ماندگاری این ترانه‌ها رو افزایش داده است.

صلح و شادی از خصوصیات مردم شیراز

یکی از خصوصیاتی که در این خطۀ ایران به غیر از فرهنگ و ادب مردم شیراز می‌توان نام برد، آرامش و شاد بودن آن‌هاست. بیشتر مردم شیراز اهل شعر و ادب هستن و فرهنگ موسیقایی در بین همۀ اون‌ها جریان داره. موسیقی شاد این مردم هم بیشتر عاشقانه، حماسی یا غمگینه.

غذاهای بومی شیرازی و آداب اون

غذاهای شیرازی هم از فرهنگ و ادب مردم شیراز جدا نیست. این غذاها رو می‌تونین در بهترین رستوران‌های شیراز یا در خونه‌های قدیمی و بومی هم پیدا کنین. غذاهایی مانند کلم پلو، پلو شیرازی با گوشت قلقلی و گرد غوره، آش کارده، سالاد شیرازی در کنار دیگر شیرینی‌ها و سوغاتی‌های این شهر می‌تونه یک سفر خاطره‌انگیز برای شما بسازه.

کلام آخر

همون طور که در این مطلب هم بارها اشاره شد، بهارنارنج و عطر شکوفه‌های اون از جاذبه‌های گردشگری شیرازه که به هیچ عنوان نمی‌شه از اون گذشت. اگه دوست دارین به بهترین نحو به این زیبایی دسترسی داشته باشین، اردیبهشت رو برای سفر به شیراز شهر شعر و موسیقی انتخاب و در کوچه پس کوچه‌های این شهر عطر بهشت رو استشمام کنین.