بازار خان یزد؛ همیشه پای یک آقازاده در میان است!

بافت یزد رو دیدین؟ چقدر اسم بازارهای سنتی یزد به گوش‌تون خورده؟ اگه اسم بازار خان یزد رو نشنیده باشین جای تعجب داره. یه نکته که در مورد این بازار خیلی جالبه اینه که این بازار مخصوص بچه مایه‌دارهای زمان قاجار بوده! یعنی اگه اشراف‌زاده و پولدار نبودین شما رو اینجا راه نمی‌دادن. به نظرتون الان هم چنین جاهایی وجود داره یا رفتارها نسبت به قدیم عادلانه‌تره؟ این سوال رو می‌تونین در پایان مقاله دوباره از خودتون بپرسین.

بازار خان یزد در کنار حمام خان، میدون خان و مدرسه علمیه خان که در زمان قاجار ساخته شدن قرار داره. ساخت این بازار چندین سال طول کشیده؛ برای همین یه داستان جالب پشتش داره که براتون تعریف می‌کنم. تا انتهای این مقاله با من و سفربازی همراه باشین تا هر چی دوست دارین در مورد این بازار بدونین. همچنین چند تا اقامتگاه مناسب تو یزد رو هم بهتون معرفی خواهم کرد.

بازار خان یزد از زمان قاجار تا به امروز

می‌دونم که این روزها پاساژهای مدرن و خریدهای لاکچری جذابیت خیلی بیشتری بین عموم مردم دارن. اما خرید از بازار خان یزد می‌تونه جذابیت‌های بی‌نظیری داشته باشه. شما تو این بازار انواع و اقسام کالاها و همچنین صنایع دستی یزد رو می‌تونین تهیه کنین. این کالاها از برندهای معروف یزد هستن و لذت سفر به دوران گذشته رو تو ذهن تداعی می‌کنن.

به غیر از خرید، کلی جای دیدنی تو بافت قدیمی اطراف این بازار وجود داره که می‌تونه سفر شما رو جذاب‌تر کنه. حمام خان، مدرسه خان، موزه آب یزد، شاهزاده خان و غیره برخی از این اماکن دیدنی هستن. 

تاریخچه بازار خان یزد

قدمت این بازار هم مثل جاهای دیگه یزد به دوران قاجار برمی‌گرده. بازار خان یزد در دوره ناصرالدین شاه ساخته شده و به مرور زمان متراژش افزایش پیدا کرده. در حال حاضر طولانی‌ترین بازار یزد به شمار می‌ره. موسس و بانی این بازار محمد تقی خان بافقی بود و در سال‌های بعد نوادگانش ساخت اون رو ادامه دادن. 

شاید براتون جالب باشه که علت نامگذاری این بازار رو بدونین. ممکنه در نظر اول فکر کنین به خاطر اسم موسسش باشه، اما در واقع این نیست و دلایل دیگری داره. همون طور که اول حرفام گفتم این بازار محلی برای ورود خانزاده‌ها و افراد سرشناس و پولدار بوده. چون طبقه رعیت اجازه ورود به این بازار رو نداشتن برای همین این بازار به این اسم معروف شده. 

معماری بازار خان یزد

این بازار ۷۸ متر طول و ۵۳ باب مغازه داره. اما بخش شرقی-غربی بازار خان یزد، ۱۸۰ متر طول و ۱۰۰ باب مغازه داره. از همین نیم جمله هم می‌شه فهمید که معماری این بازار خیلی متفاوته. دیوارها و طاق‌های بازار از خشت، آجر، گل و گچ درست شده. برای همین حتی تو گرم‌ترین روزها هم فضای خنک و دلچسبی داره. 

یکی سری تیمچه‌هایی وجود داره که تو ساخت این بازار ازش استفاده شده که باعث می‌شه فضای داخلی بازار، تو‌در‌تو و پیچیده به نظر بیاد. شاید دوست داشته باشین بدونین «تیمچه» چیه؟ در‌ واقع تیمچه کاروانسراهای کوچیکیه که قدیم، تو بازارهای سنتی به‌عنوان استراحت‌گاه می‌ساختن.

هر قسمت از بازار یزد اسمی برای خودش داره. معماری اون هم با توجه به شغلیه که تو اون بخش دارن کار می‌کنن. از نظر کسانی که به این بازار رفتن، بازار قیصریه که بین میدون خان و مدرسه خان قرار داره از همه قسمت‌های دیگه‌ش قشنگ‌تره. 

معماری کلی بازار خان به صورت یک راسته فرعیه که از طریق دالان یا تیمچه به هم وصله. امتداد راسته‌ها رو که بگیرین، طاق‌هایی منظم و هم اندازه می‌بینین که سقف بازار رو تشکیل دادن. این طاق‌ها فضایی جالب و به هم پیوسته درست کردن که از دور خیلی منظم و قشنگن.

بازار قیصریه یزد زیباترین بخش بازار خان

این بازار به راسته پارچه فروش‌ها هم معروفه و یکی از ۵ بازار قیصریۀ مشهور تو ایرانه. تو شهرهای دیگه ایران که بافت تاریخی دارن هم بازار قیصریه پیدا می‌شه. شهرهایی مثل اصفهان قزوین، شیراز و کرمان. اما بازار قیصریه یزد از همه معروف‌تر و دیدنی‌تره.

اول و آخر بازار با دو در چوبی از بقیه جدا می‌شه. تو این راسته فرعی که پر از تیمچه و دالانه، کالاهای با ارزش رو نگه می‌داشتن. همون طور که گفتیم بازار قیصریه بین میدون خان و مدرسه خان قرار داره. درهای چوبی سر و ته بازار هم برای جدا شدن از این فضاست.

دیدن این فضا با کلی پارچه گرون قیمت تو بازار، شما رو به دوره اعیان و اشراف می‌بره. با اینکه الان قوانین قدیم و خان و خان‌بازی حاکم نیست، اما همچنان بازار قیصریه فضایی قجری و مجلل رو به ذهن میاره. 

آب‌انبار دروازه مهریز، جاذبه دیدنی زمان صفویان

چقدر اطلاعات در مورد آب انبارهای قدیمی دارین؟ تو بخش دروازه مهریز بازار خان یزد یه آب انبار قدیمی وجود داره که مسیر مستقیمی به قنات‌های یزد داره. عمر این آب انبار به دوره صفویان و قرن ۱۱ برمی‌گرده. در اون زمان، آب انبارها مکانی برای استراحت بین شهری و تفریح بوده.

قسمت‌های زیادی از بازار خان یزد و این آب انبارهای سنتی در آثار ملی ایران ثبت شده. این بنا یه راهرو با ۶۳ پله، یک نورگیر، استراحتگاه و مخزن آب داره. روی دیواره‌های اون طرح‌هایی از دوره صفوی نقش بسته. 

تا اینجا در مورد بافت بازار براتون گفتم، حالا شاید بخواید بدونین غیر از پارچه چه چیزهای دیگه‌ای می‌تونین تو بازار خان یزد بخرین. اگه سریال‌های ایرانی قدیمی مثل شب دهم، شهرزاد یا شبیه اون رو دیده باشین می‌تونین تصور کنین که این بازارها چه شکلی هستن. بیشتر حجره‌های این بازار درهای چوبی دارن که با قفل بسته می‌شن. فضای پر از جنب و جوش این بازارها از صبح تا دم دمای غروب حسی نوستالژی رو برای آدم به وجود میاره. 

از هر چه بگذریم صحبت طلا و بازار زرگرها از همه چیز جذاب‌تره. حتی اگه با این وضعیت اقتصادی نتونین حتی یه تیکه طلای کوچیک بخرین، باز هم دیدن اون همه زرق و برق خیلی جذاب و دیدنی به نظر می‌رسه. شما در این بازار در عین سنتی بودن فضا با فضایی مدرن و معروف برای خرید و فروش طلا و جواهر مواجه خواهید شد.

انواع و اقسام پوشاک، لوازم خانگی، عطاری و داروهای گیاهی، شیرینی فروشی‌های مشهور یزد رو هم می‌تونین تو این بازار پیدا کنین.

چه زمانی رو برای بازارگردی پیشنهاد می‌دین؟

اگه به عنوان یه توریست و فقط برای دیدن جاذبه‌های گردشگری بخواین به این بازار برین، روزهای وسط هفته و بعد از ظهر جالبه. بالاخره پای شکم گردی و گشت و گذار تفریحی وسطه و این ساعت‌ها کمی خلوت‌تره.

اما اگه خودتون ساکن این شهر باشین حتما می‌دونین که کاسب‌های قدیمی عادت دارن از صبح زود کرکره‌های مغازه رو بالا بدن، جلوی حجره رو آب و جارو کنن و منتظر مشتری‌های خودشون بشینن. برای همین از ساعات ابتدایی روز و طلوع خورشید می‌تونین کاسب‌های معتمد یزدی رو تو حجره‌های خودشون ببینین و از فضای بی‌نظیر و پر هیاهوی بازار لذت ببرین.

بازار خان چه زمانی باز است؟

همون طور که گفتیم از ساعات اولیه صبح، کاسب‌های بازار خان مغازه‌هاشون رو باز می‌کنند و تو ۶ ماه اول سال که ساعات روز طولانی‌تره تا ساعت ۱۰ شب هم بازار بازه. اما تو نیمه دوم سال که روزها کوتاه‌تره از ۷ صبح تا ۶ غروب می‌تونین از این بازار دیدن کنین. 

هتل سنتی مهر یزد

در شهر تاریخی و زیبای یزد با قدمتی ۲۵۰ ساله ساختمانی خشتی وجود داره که پذیرای گردشگران در فضایی خاص با چشم اندازهایی بی‌نظیر از بافت تاریخی این شهره. این هتل سه ستاره در خیابان قیام، کوچه لب خندق یزد واقع شده و دومین هتل در ایرانه که گواهینامه کیفیت از موسسه SGS سوئیس داره. ساختمان هتل سنتی مهر که نخستین هتل سنتی بزرگ در یزد محسوب می‌شه، از دو حیاط شامل حیاط اصلی و نارنجستان، یک بادگیر زیبا، تالار بزرگ، سرداب زیبا و فعال، هشتی، پشت بامی دیدنی و مشرف به بافت تاریخی یزد تشکیل و ثبت آثار تاریخی ایران نیز شده‌.

طبق مستندات تاریخی هتل سنتی مهر در ساختمان تاریخی و خشتی معروف به زرگر یزدی در دوره قاجاریه ساخته شده‌ که ۲۵۰ سال پیش، در اختیار خانواده‌ای به نام زرگر یزدی، از تاجران قدیم ایرانی در صنعت طلا و جواهرات، بوده. برخی از اتاق‌های یک تخته، دو تخته و سه تخته در این هتل بدون پنجره هستند.

هتل فیروزه یزد 

هتل فیروزه شهر یزد از اون هتل‌هاییه که به شما فرصت می‌ده به حال‌و هوای گذشته‌ها سفر کنین. این هتل با دیوارهای کاهگلی و حیاط با صفایش اقامتی متفاوت رو در این شهر براتون رقم می‌زنه. هتل فیروزه در بافت قدیمی شهر ساخته شده و به همین خاطر به جاذبه‌های تاریخی شهر دسترسی خوبی داره.

برای مثال از این هتل می‌تونین با یک ربع پیاده‌روی به مجموعه امیرچخماق و بازار خان برین. خونه لاری‌ها و زندان اسکندر هم با ماشین از این هتل حدود ۵ دقیقه فاصله داره. برای رفتن به باغ دولت‌آباد هم کافیه حدود ۱۰ دقیقه از هتل فیروزه رانندگی کنین.

خرید از قدیمی‌ترین بازار یزد

قطعا یکی از جاهای دیدنی یزد که می‌تونه یک روز کامل وقت شما رو بگیره و تجربه‌ای دیدنی و خوشایند براتون رقم بزنه بازار خان یزد به شما می‌ره. دیدن مغازه‌های سنتی، تیمچه‌ها و راهروهای پیچ در پیچ، سقف‌های هلالی و سرپوشیده، آب انبارهای قدیمی شهر یزد که داخل این بازاره می‌تونه تجربه‌ای متفاوت رو برای شما بیافرینه.

این تجربه تمام عیار در شهر یزد زمانی حاصل می‌شه که شما همزمان خرید کنین، بافت سنتی و تاریخی یزد رو ببینین، گذری بر تاریخ این شهر از دوره صفوی بکنین و در کنارش تجربه‌های خود را در کادر عکاسی‌تان ثبت کنین. حتما بعد از بازگشت به شهرتون کلی تجربه جالب برای تعریف کردن خواهید داشت. اگه دوست داشتین من و دوستانم رو هم تو تجربه‌تون شریک کنین و برامون از جاهای دیدنی شهر یزد بگین.