یک باستان‌شناس خراسانی گفت: گنبد سبز یکی از بناهای شناخته شده عصر صفوی است که نام خود را از رویه فیروزه‌ای متمایل به سبزی که دارد، گرفته و همچون نگینی فیروزه در میان بافت سنتی آجری رنگ مشهد می‌درخشد.
به گزارش سفربازی، به نقل از ایسنا، رجبعلی لباف‌خانیکی اظهار کرد: در قلب شهر مشهد و در خیابان «آخوند خراسانی» بنای چشم‌نواز و زیبایی به نام «گنبد سبز» قد برافراشته است. این بنای آجری را آرامگاهی منسوب به «شیخ محمد مؤمن» عارف استرآبادی ملقب به «میرٍ مؤمن» مؤلف کتاب «تحفه حکیم» در طب و از شیوخ «ذهبیه» یا شخصیت دیگری معروف به «شیخ محمد مؤمن مشهدی» از علمای شیعه می‌دانند که بیشتر عمر خود را صرف عبادت، تعلیم، تعلٓم، جمع‌آوری روایات و سخنان معصومین و خدمت به مردم کرد.
وی اضافه کرد: هر ۲ شخصیت مورد احترام و تکریم مردم بودند. وجود لوح سنگی شکسته و ناقص در داخل مقبره و بیتی که بر روی آن نوشته شده از سویی به تاریخ بنا در سال ۱۰۳۶ هجری قمری و از سوی دیگر احتمالا به نام مومن اشاره دارد.
این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی عنوان کرد: اگر چه در درون بنا در انتهای کتیبه‌ای بر ساقه گنبد تاریخ ۱۰۵۸هجری قمری نیز مشاهده می‌شود، اما می‌توان احتمال داد که بنا در آن تاریخ به اتمام رسیده و تزئینات و کتیبه آن نصب شده است. البته باید گفت که آنچه نوشته شده ممکن است با واقعیت تفاوت‌هایی نیز داشته باشد.
لباف‌خانیکی گفت: در سال ۱۳۷۶خورشیدی مرمت و کف‌سازی گنبد سبز فرصتی فراهم کرد که پس از جمع‌آوری آجر فرش کف اقدام به گمانه‌زنی و جستجوی نام و نشانی از شخص یا اشخاص مدفون در مقبره کنیم.
وی اضافه کرد: حاصل مطالعات میدانی ما علاوه‌بر بقایای گورهای متعدد در محل، سه اتاقک تدفین یا «گورخانه» آجری کوچک در جبهه جنوب‌غربی بنا بود. گورخانه میانی کمی بزرگتر و آراسته‌تر به نظر می‌رسید که احتمالا متعلق به شخصیتی والا مقام بوده و مدفن‌های طرفین به یمن حضور آن شخصیت در مجاورت قبر او قرار داشتند.
این باستان‌شناس خراسانی ادامه داد: آن گورخانه‌ها نیز بر روی قبور مخروبه کهن‌تر ساخته شده بودند و مشاهده چند قطعه سفال آبی سفید در محل می‌توانست دلیلی بر انتساب آن گورخانه‌ها به عصر صفوی باشد.
لباف‌خانیکی تشریح کرد: برداشت کلی از آن مطالعات این بود که از گذشته‌های دور در آن محل گورستانی بوده که برخی پژوهشگران از آن به عنوان «قبرستان میرهوا» نام برده و آن را در نزدیکی ارگ و مجاورت باره شهر مشهد نشانی داده‌اند. در عصر صفوی شخصیت برجسته‌ای مانند شیخ محمد مؤمن در گذشته و به پاس حرمتی که داشته است مدفنش از دیگران ممتاز ساخته شده و بعدها احتمالا ۲ نفر از هم مسلکان شیخ یا از بزرگان مشهد که درگذشته‌اند در کنارش به همان شیوه در درون گورخانه دفن شده و احتمالا صورت قبر آن‌ها در گورستان میرهوا از دیگران برجسته‌تر بوده تا اینکه در سال۱۰۳۶ و در عصر «شاه عباس صفوی» بر فراز آن قبور بقعه‌ای به شیوه آرامگاه خواجه‌ربیع و بقعه قدمگاه نیشابور ساخته شده است.
لباف‌خانیکی عنوان کرد: گنبد سبز اگر چه یک بنای شناخته شده از عصر صفوی است اما در طول زمان بارها مورد مرمت و بازپیرایی واقع شده است. به عنوان مثال بنا در سال‌های ۱۰۵۵ و ۱۰۵۸ هجری قمری تکمیل و تزئین شده است. همچنین در سال ۱۳۵۱خورشیدی گنبد سبز مرمت و بازسازی شده است.
وی ادامه داد: همچنین در سال۱۳۵۳خورشیدی کاشی‌کاری نمای بیرونی مرمت و تکمیل و در سال ۱۳۷۶ خورشیدی بنا کف‌سازی و گمانه‌زنی شده است.
لباف‌خانیکی اظهار کرد: این بنا در سال ۱۳۵۶خورشیدی به شماره ۱۳۷۰ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. در سال‌های اخیر نیز به همت هنرمندان و معماران میراث فرهنگی و هیات امنای گنبد سبز بارها مورد مرمت و بازپیرایی واقع شده است.

آیا این مطلب مفید بوده؟

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای